Mechanizm podzielonej płatności (tzw. split payment) – wielowymiarowe wyzwanie stało się faktem

O split payment wiele już napisano i powiedziano. Plany, prognozy, ostrzeżenia, alerty. Dziś mechanizm podzielonej płatności staje się faktem. 10 stycznia 2018 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę wprowadzającą w tym zakresie zmiany w przepisach o VAT (Dz. U. 2018 poz. 62). Z nową rzeczywistością podatnicy zmierzą się od 1 lipca 2018 r. To ostatni dzwonek, by oswoić nowe regulacje, zaplanować działania i wykorzystać nowe rozwiązania.

Od 1 lipca 2018 r. każdy z podatników mający rachunek rozliczeniowy w polskim banku prowadzony w PLN stanie się automatycznie posiadaczem rachunku VAT. Nabywca, płacąc za zakupiony towar lub usługę będzie mógł dokonać płatności w kwocie brutto (na „zwykły” rachunek) lub z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (z użyciem tzw. komunikatu przelewu). Wówczas kwota netto zostanie uznana na rachunku rozliczeniowym dostawcy, natomiast kwota odpowiadająca wartości VAT – na rachunku VAT. To nabywca decyduje, w jaki sposób dokonać zapłaty. Płacąc w split payment nabywca może liczyć na szereg zachęt, w tym m.in. odstąpienie od zastosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego (tzw. sankcja VAT), brak stosowania podwyższonych odsetek za zwłokę, czy przyspieszony zwrot nadwyżki podatku naliczonego.

Swoboda dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku VAT będzie ograniczona, co jest główną obawą podatników związaną z nowymi regulacjami. Co do zasady, z rachunku VAT będzie można płacić wyłącznie zobowiązania z tytułu VAT (bez możliwości uregulowania innych zobowiązań podatkowych, np. zaliczek na PDOP) czy dokonywać zapłaty kwoty podatku VAT na rzecz kontrahentów (przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności). Ustawa przewiduje tryb wystąpienia do Naczelnika US o wyrażenie zgody na odmienne wykorzystanie środków zgromadzonych na rachunku VAT (przekazanie ich na rachunek rozliczeniowy). Niepokoją natomiast uznaniowe przesłanki odmowy i dyskrecjonalna władza Naczelnika w tym zakresie.

Jak przygotować się na nowe wyzwania?

Istotne jest dokonanie analizy struktury prowadzonego biznesu i przepływów finansowych pod kątem zobowiązań związanych z podatkiem VAT. Warto zidentyfikować potencjalne obszary ryzyka i wprowadzić nową politykę płynności finansowej. Przyspieszony zwrot nadwyżki podatku na rachunek VAT (25 dni) oznacza, że pieniądze do zapłaty VAT do Urzędu lub na rzecz kontrahentów będą szybciej dostępne (niż np. w trybie 60 dniowego zwrotu). Jednocześnie, dokonywanie płatności w split payment może nie tylko przynosić korzyści płynące z systemu zachęt, ale stanowić istotny element polityki zarządzania ryzykiem podatkowym i VAT fraud. To ważne – zwłaszcza w przypadku ryzyka nierzetelnych kontrahentów czy towarów wrażliwych.

Split payment jest dobrowolny, przedsiębiorcy mają zatem szerokie pole do negocjacji w kontekście jego wykorzystania. Istnieje szereg mechanizmów umownych, które mogą pozwolić na zachowanie kontroli nad tym, czy nabywca skorzysta z mechanizmu podzielonej płatności. Także rozliczenia walutowe (w walucie innej niż PLN) nie będą podlegały split payment. Warto pamiętać o tym nie tylko przy zawieraniu nowych umów. Dokonując analiz wewnętrznych i planowania nowego systemu zarządzania płynnością finansową, wskazane byłoby dokonanie inwentaryzacji umów już zawartych i ich odpowiednie dostosowanie.