Małżeństwo może być uznane za podatnika VAT! – przełomowy wyrok TSUE w sprawie C-213/24, Grzera

3 kwietnia 2025 r. TSUE wydał rewolucyjny wyrok w polskiej sprawie C-213/24, Grzera odnoszący się po pierwsze do kwestii możliwości uznania za podatnika VAT sprzedawcy, który powierzył przygotowanie transakcji profesjonalnemu przedsiębiorcy, a ten podjął aktywne działania uatrakcyjniające nieruchomość. A po drugie – i wydaje się najważniejsze – czy za jednego podatnika VAT można uznać małżeństwo pozostające we wspólności majątkowej małżeńskiej.

Na oba postawione pytania, zgodnie z wyrokiem TSUE, należy odpowiedzieć – TAK!

Co orzekł TSUE?

TSUE uznał, że sprzedawca działający przy pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który na jego zlecenie dzieli działki na mniejsze, uzbraja je i zmienia przeznaczenie na budowlane – może być uznany za podatnika VAT. W konsekwencji, sprzedaż działek nie stanowi przejawu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym i podlega opodatkowaniu VAT.

O ile stanowisko TSUE w zakresie opodatkowania VAT przeprowadzonych przez małżeństwo transakcji nie jest specjalnie zaskakujące, o tyle kwestia dopuszczenia przez TSUE uznawania za podatnika VAT małżeństwa jest przełomowa (!).

Na szczególną uwagę zasługuje argumentacja TSUE, która odnosi się do aspektu percepcji osób trzecich i osób z zewnątrz wobec sprzedawcy(ów) – skoro małżonkowie działali wspólnie w ramach tej sprzedaży, to z perspektywy osób trzecich nie postępowali oni jak samodzielne (dwa) podmioty. Istotna będzie równie okoliczność czy małżonkowie ponosi razem czy osobno ryzyko gospodarcze związane z transakcją.

Konsekwencje na gruncie VAT

Wyrok wywraca „do góry nogami” dotychczasowe podejście organów podatkowych w zakresie sprzedaży przez małżonków majątku będącego częścią wspólności majątkowej. Do tej pory, za podatnika VAT uznawany był odrębnie każdy z małżonków będących współwłaścicielami (rozliczenie na zasadzie 50/50).

Powstaje więc w związku z tym szereg wątpliwości. Przykładowo:

• czy małżeństwo powinno się każdorazowo zarejestrować się dla celów VAT i uzyskać NIP przed transakcją, która podlegać będzie opodatkowaniu? Jak powinna wyglądać taka rejestracja?
• co z fakturami, które wystawiane były zgodnie z dotychczasową praktyką, oraz rozliczeniami VAT – czy konieczna będzie korekta? A w konsekwencji – czy konieczna będzie „wsteczna” rejestracja dla celów VAT? Czy jednak tezy z wyroku będą miały zastosowanie „na przyszłość”?
• co z prawem do odliczenia VAT?

Konsekwencje płynące z wyroku mogą mieć istotne znaczenie dla wielu podmiotów, zwłaszcza w kontekście VAT, np. dla:

• małżonków sprzedających nieruchomości, zwłaszcza grunty, które były pierwotnie majątkiem prywatnym,
• małżonków, wynajmujących nieruchomości,
• nabywców nieruchomości, najemców mieszkań od małżonków, czy nawet podmiotów korzystających ze służebności na działkach należących do małżonków. Powstaje wątpliwość nie będzie kwestionowane odliczenie przez nich VAT na podstawie faktur wystawienie przez jednego małżonka lub na zasadzie „50/50”.

W przypadku zainteresowania powyższymi informacjami i ich wpływem na Państwa działalność, prosimy o kontakt z:

lub z Państwa doradcą ze strony MDDP.

Niniejszy Tax Alert nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy spółka doradztwa podatkowego spółka akcyjna nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w komunikacie bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii doradców prawnych lub podatkowych.