Kwalifikacja sprzedaży bonów dla celów VAT w przypadku potencjalnych nadużyć

Dokonując rozróżnienia między bonami jednego przeznaczenia (tzw. bony SPV) i bonami różnego przeznaczenia (tzw. bony MPV) należy badać czy w chwili ich emisji miejsce świadczenia transakcji dla konsumentów końcowych, do którego odnosi się bon oraz kwota VAT należnego z tego tytułu są już znane. Okoliczność, że konsumenci końcowi mogą naruszyć warunki korzystania z bonów, np. wykorzystując je w innym kraju niż przewiduje regulamin, nie wpływa na ich kwalifikację – to sedno wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-68/23 Finanzamt O.

Stan faktyczny

Sprawa dotyczyła Spółki sprzedającej za pośrednictwem sklepu internetowego karty przedpłacone lub kody umożliwiające ładowanie kont użytkowników służących do zakupu treści cyfrowych w sklepie internetowym. Karty umożliwiały nabywcom załadowanie konta umożliwiającego korzystanie ze sklepu internetowego o określonej wartości. Spółka emitowała powyższe karty i wprowadzała je do obrotu w Unii Europejskiej z różnymi kodami państw (np. karty oznaczone literami „DE” były przeznaczone wyłącznie dla klientów mających stałe miejsce zamieszkania oraz niemieckie konto użytkownika). Otwierając konto użytkownika i akceptując regulamin korzystania z kart, klienci podawali informacje dotyczące ich stałego miejsca zamieszkania, Spółka jednak nie weryfikowała danych podawanych przez klientów w celu określenia z pewnością stałego miejsce zamieszkania odbiorcy końcowego. W związku z tym, Spółka traktowała sprzedawane karty jako bony różnego przeznaczenia (MPV), gdyż zdaniem Spółki miejsce świadczenia usług nie było znane w chwili emisji tego bonu – co zostało zakwestionowane przez niemieckie organy podatkowe.

Stanowisko TSUE

Trybunał orzekł, że biorąc pod uwagę warunki korzystania z kart oraz umieszczenie na tych kartach określenia państwa członkowskiego, w którym karty te mają być używane, należy stwierdzić, że w chwili emisji kart znane było miejsce świadczenia usług. W konsekwencji, spełniona jest przesłanka, zgodnie z którą miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług powinno być znane w chwili wydania bonu. Zdaniem Trybunału, nie ma tu znaczenia fakt, że w wyniku naruszenia warunków korzystania karty mogą zostać używane przez użytkowników zamieszkującym poza terytorium Niemiec, ponieważ, cytując fragment wyroku: „Właściwa kwalifikacja transakcji do celów VAT nie może bowiem w sposób oczywisty zależeć od ewentualnych praktyk stanowiących nadużycie.” Ponadto, wątpliwości w sprawie nie budziło zastosowanie jednej stawki VAT dla produktów cyfrowych – co również było konieczne dla uznania ich za bony SPV.

Wyrok Trybunału stanowi więc o tym, że dla kwalifikacji bonów dla celów VAT istotny jest zakres świadczeń wymiennych na bon i okoliczności transakcji wynikające z jego emisji m.in. z warunków korzystania z produktu i regulaminu sprzedawcy. Natomiast różne potencjalne możliwości jego faktycznego wykorzystania przez użytkownika końcowego, jeśli wynika ono z nadużycia, nie zmieniają kwalifikacji bonu. Orzeczenie jest istotne dla podatników posługujących się bonami, również pośredniczących w ich sprzedaży, ponieważ przewidując jeden moment oceny charakteru bonu i zasad jego opodatkowania VAT, nie nakłada na nich dodatkowych obowiązków weryfikacji użytkowników końcowych i utrzymuje pewność rozliczeń podatkowych w tym zakresie.