Które spółki mogą odetchnąć, czyli wyłączenia podmiotowe z minimalnego podatku dochodowego

W poprzednim wpisie wymieniliśmy cztery kroki umożliwiające sprawdzenie, czy przedsiębiorstwo może podlegać opodatkowaniu minimalnym podatkiem dochodowym. Teraz wskażemy, które spółki w ogóle nie będą musiały badać, czy – z uwagi na ustawowe wyłączenia podmiotowe – minimalny podatek dochodowy może ich dotyczyć.

Rozpoczęcie i zakończenie działalności

Licząc się z tym, że początki działalności niejednokrotnie powodują osiąganie straty lub dochodowości na niewielkim poziomie, ustawodawca wyłączył z opodatkowania podatkiem minimalnym podatników w pierwszych trzech latach podatkowych ich funkcjonowania.

Należy mieć jednak na uwadze, że nie dotyczy to podatników CIT utworzonych w wyniku reorganizacji, takich jak przekształcenie, połączenie lub podział (z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę) czy przekształcenie przedsiębiorcy – osoby fizycznej – prowadzącego działalność gospodarczą lub spółki niebędącej osobą prawną.

Wyłączeniu z opodatkowania podatkiem minimalnym podlegają też podmioty postawione w stan upadłości, likwidacji lub objęte postępowaniem restukturyzacyjnym.

Istotne mogą być wyniki historyczne

Uwzględniając realia zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, w tym kryzysy mające nieodzowny wpływ na prowadzoną działalność, w katalogu wyłączeń z podatku minimalnego uwzględniono podatników, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy.

Celem wprowadzenia podatku minimalnego  jest przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom podmiotów, które w sposób zamierzony wykazują permanentną stratę lub niską rentowność, dążąc do nadmiernej optymalizacji podatkowej. Niemniej minimalne opodatkowanie mogłoby też objąć przedsiębiorstwa, których działalność przechodzi jedynie przejściowy kryzys.

Takie podmioty zostały wyłączone z podatku minimalnego, o ile osiągnęły wymagany 2% udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych, w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należna jest ta danina.

Mały podatnik nie płaci podatku minimalnego

Poza podatkiem minimalnym  znajdują się podatnicy, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 2 mln euro (tzw. mali podatnicy).

Prosta struktura powiązań to brak podatku minimalnego nawet przy stracie lub niskiej rentowności

Wyłączenie z podatki minimalnego dotyczy również  spółki o stosunkowo prostych strukturach właścicielskich, tzn. takie, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jednocześnie nieposiadające bezpośrednio lub pośrednio udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną w wysokości przekraczającej 5%. Spółki te nie powinny jednak posiadać innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.

Wybrane obszary działalności nie płacą podatku minimalnego

Opodatkowaniu podatkiem minimalnym mają nie podlegać również ci podatnicy, u których większość uzyskanych przychodów innych niż z zysków kapitałowych w roku podatkowym zostało osiągniętych w związku z:

–  eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych czy wykonywaniem działalności leczniczej, polegającej np. na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, promocji zdrowia czy realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia, w tym wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz metod leczenia.

Wyłączeniem od podatku minimalnego objęto także:

–  instytucje finansowe, których podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem. Innymi słowy, będą to m.in. firmy inwestycyjne, finansowe spółki holdingowe, finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, inwestycyjne spółki holdingowe, instytucje płatnicze czy spółki zarządzania aktywami.

– przedsiębiorstwa finansowe w rozumieniu przepisów o kosztach finansowania dłużnego, tj. m.in. banki krajowe, instytucje kredytowe oraz wybrane krajowe i zagraniczne zakłady ubezpieczeń.

Grupy kapitałowe

Poza podatkiem minimalnym znajdą się podatnicy należący do grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna z nich posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek-członków tej grupy.

Niemniej wyłączenie będzie możliwe do zastosowania jedynie w przypadku, gdy łącznie spełnione zostaną dwa kolejne warunki.

– po pierwsze, rok podatkowy tych podmiotów powinien obejmować ten sam okres;

– po drugie, udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach obliczony w sposób przewidziany w przepisach o minimalnym podatku dochodowym ma być większy niż 2%.

Co istotne, ustalając, czy przesłanki te zostały zrealizowane, należy wziąć pod uwagę wszystkie spółki o statusie podatnika CIT posiadające polską rezydencję podatkową w ramach grupy lub podatkowej grupy kapitałowej.

Grupy podmiotów, które zidentyfikowały spełnienie warunków umożliwiających wyłączenie od minimalnego podatku są zobowiązane do złożenia informacji o spółkach wchodzących w roku podatkowym w skład tej grupy, w terminie złożenia zeznania CIT-8, tj. do końca trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego.

Z tego względu, niezwykle istotne jest prawidłowe ustalenie powiązań między spółkami wchodzącymi w skład danej grupy i monitorowanie wszelkich zmian mających wpływ na aktualność i rzetelność  raportowanych danych.

Które branże są szczególnie narażone na podatek minimalny?

W praktyce podatek minimalny może obciążyć firmy z tych segmentów gospodarki, które charakteryzują się niską dochodowością lub okresowymi stratami, tj. branże:

• HORECA,
• transportowa,
• nieruchomościowa,
• przemysłowa,
• przetwórcza,
• handlu hurtowego i detalicznego,

Bez znaczenia pozostaje fakt, czy strata lub zysk na poziomie poniżej 2% były zgodne z zasadą ceny rynkowej.

Już w kolejnej części cyklu poruszymy temat dotyczący zakresu podmiotowego opodatkowania i analizy jakie profile funkcjonalne mogą szczególnie odczuć podatek minimalny.