Kompleksowe usługi magazynowe na rzecz zagranicznych kontrahentów - na pewno bez VAT?

Traktowanie podatkowe usług kompleksowej obsługi logistycznej obejmującej przechowywanie towarów świadczonej na rzecz zagranicznych kontrahentów niejednokrotnie nastręcza problemów świadczeniodawcom. Wątpliwości dotyczą właściwego sposobu opodatkowania VAT – czy takie usługi są opodatkowane na zasadach ogólnych (B2B) czy jak usługi związane z nieruchomościami (i opodatkowane w miejscu położenia nieruchomości– czyli magazynu). Tego typu kompleksowe usługi są świadczone np. przez hurtownie farmaceutyczne, ale kwestia opodatkowania usług logistycznych i „order managementu” dotyczy wielu branż.

Teoretycznie rozwiązaniem problemu miejsca opodatkowania jest wprowadzone do rozporządzenia UE 282/2011 dookreślenie pojęcia “usługi związane z nieruchomościami” oraz wnioski wynikające z wyroku TSUE w polskiej sprawie C-155/12 RR Donelly.

Na podstawie wyroku TSUE i przepisów rozporządzenia UE usługi magazynowania mogą być uznane za związane z nieruchomościami m.in. gdy pozostają w wystarczająco bezpośrednim związku z konkretną nieruchomością. Bezpośredni związek powstaje wtedy, gdy usługobiorcom jest przyznane prawo używania całości lub części wyraźnie określonej nieruchomości.

Czy powyższe wskazówki rozwiewają wszelkie wątpliwości? Niekoniecznie.

Wyrok WSA w Gliwicach z listopada 2017 r. III SA/Gl 863/17 dotyczy sprawy, w której podatnik chce opodatkować świadczone usługi kompleksowej obsługi logistycznej wykonywane przez hurtownię farmaceutyczną na rzecz zagranicznego kontrahenta w Polsce i naliczać 23 % VAT, a organ interpretacyjny i sąd skutecznie stawiają temu tamę. Przedmiotem przechowania są leki, których składowanie podlega odrębnym szczegółowym regulacjom. Nakładają one m.in. precyzyjne wymogi w zakresie warunków przechowywania leków. W ocenie podatnika fakt, że właściciel towarów (leków) ma prawo audytu warunków ich przechowywania powoduje, że usługa powinna zostać opodatkowana jako usługa związana z konkretną nieruchomością (kwestia wstępu na teren magazynu, dostępu do miejsca, w którym towary są przechowywane).

Organ i Sąd nie podzieliły tej argumentacji i powołały się na przepisy rozporządzenia UE, zgodnie z którymi nie uznaje się za związane z nieruchomością usług przechowywania towarów na terenie nieruchomości, jeżeli żadna część nieruchomości nie jest przeznaczona do wyłącznego użytku przez usługobiorcę. Wobec powyższego uznały, że usługi opodatkowane są w kraju, w którym nabywca usług ma siedzibę (czyli zgodnie z ogólnymi zasadami – B2B). Co istotne Sąd wskazał, że nie można utożsamiać upoważnienia przedstawicieli usługobiorcy do wstępu na teren magazynu hurtowni farmaceutycznej, w celu wykonania audytu warunków przechowywania, z prawem używania nieruchomości. Usługa zatem nie jest opodatkowana w Polsce.

Miejsce opodatkowania może jednak ulec zmianie, jeśli na całą sytuację nałożymy filtr pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności dla celów VAT (fixed establishment, FE), które jest ostatnio interpretowane przez organy w sposób nadmiernie rozszerzający.

Jeśli bowiem usługi świadczone są na rzecz stałego miejsca działalności danego podatnika w Polsce, to mimo ze ma on siedzibę za granicą, usługi będą opodatkowane w Polsce.

Jak pisaliśmy kilka dni temu, fiskus dokonuje bardzo szerokiej interpretacji okoliczności, które prowadzą do posiadania przez zagraniczne spółki FE w Polsce. Organy powołują się na orzeczenie TSUE w sprawie Welmory (C-605/12), które – o czym należy pamiętać – zostało wydane w specyficznych okolicznościach stanu faktycznego.

W przypadku świadczenia kompleksowych usług logistycznych, w tym hurtowego przechowywania leków, należy mieć na uwadze nie tylko specyficzne przesłanki w zakresie miejsca opodatkowania usług, lecz również kwestię szerokiej interpretacji pojęcia FE przez organy, które każdorazowo „przesuwa” miejsce opodatkowania usług do Polski. Pominięcie tej kwestii może mieć poważne konsekwencje dla obu stron transakcji.