Klauzula nie taka straszna?

Ostatnio w mediach komentowana była pierwsza, potwierdzona prawomocnym wyrokiem NSA, przegrana fiskusa w sprawie odmowy wydania opinii zabezpieczającej. Wprawdzie wyrok zapadł w oparciu o przepisy dotyczące klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania obowiązujące przed 2019 rokiem, to jednak zawiera on cenne i aktualne argumenty, do wykorzystania obecnie i w przyszłości. Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej dotyczył podziału spółki z o.o. poprzez przeniesienie jej majątku na dwie spółki kapitałowe, z których jedna spółka wydzielona miała następnie zostać przekształcona w spółkę osobową. Wnioskodawcy przedstawili argumenty ekonomiczne i prawne dotyczące planowanego sposobu reorganizacji. Uwagę szefa KAS zwrócił jednak aspekt zysków zgromadzonych w podlegającej podziałowi spółce, które miały zostać przeniesione na kapitał zapasowy (jako agio) spółki wydzielonej. Przy przekształceniu spółki kapitałowej w osobową, takie zyski podlegałyby bowiem opodatkowaniu. Scenariusz działań wnioskodawców pozwalał na brak konieczności zapłaty tego podatku. W przedstawionym planie, fiskus dopatrzył się działania mającego na celu głównie osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przepisami prawa podatkowego i dodatkowo zarzucił wnioskodawcom sztuczny sposób działania. Zarówno wyrok NSA, jak i poprzedzające go orzeczenie WSA, zawiera ważne dla podatników argumenty. Po pierwsze, potwierdza ugruntowany już w orzecznictwie „przed-klauzulowym” podgląd, że podatnik nie ma obowiązku planowania swoich działań w sposób prowadzący do najwyższego opodatkowania. Kwestia ta jest szczególnie ważna, ponieważ wprowadzenie klauzuli, w tym jej zmiany od bieżącego roku, nie powinny umożliwiać szefowi KAS oceny czynności wyłącznie przez pryzmat profiskalnego celu. Dodatkowo, oceniając działania podatnika, fiskus musi się przyjrzeć uważniej przedstawionemu przez niego uzasadnieniu i argumentom, głównie ekonomicznym. Musi też wykazać się wyższą starannością w dowodzeniu, że sposób działania był sztuczny. Powyższych konkluzji nie zmieniają zmodyfikowane od tego roku przepisy klauzuli. W stanie prawnym sprzed 2018 roku, dla jej zastosowania, konieczne było wykazanie, że głównym lub jedynym celem podejmowanych działań była korzyść podatkowa. Obecnie, taka korzyść może być jedną wśród wielu przesłanek decyzji podatnika (lub płatnika) i niekoniecznie musi przeważać. Można odczytywać zmianę jako ułatwienie dla szefa KAS w dowodzeniu możliwości zastosowania klauzuli, jednakże nie wolno zapominać, że pozostałe warunki również powinny być spełnione, w tym sprzeczność z przepisami prawa podatkowego i sztuczność działania. I powyższym zakresie, tezy omawianych wyroków powinny być nadal aktualne i nie mogą zostać pominięte przez fiskusa. Wyrok NSA, sygn. II FSK 3242/18; wyrok WSA, sygn. III SA/Wa 2354/17