Kiedy udzielone pożyczki i poręczenia nie wpływają na proporcję odliczenia?

Przy obliczaniu proporcji odliczenia podatku naliczonego, mającej zastosowanie do tzw. wydatków mieszanych, podatnicy mogą nie uwzględniać pomocniczych transakcji finansowych. Niemniej jednak ocena kiedy usługi finansowe mają charakter pomocniczy (poboczny, sporadyczny) wciąż budzi kontrowersje podatników nie działających  w branży finansowej, a dokonujących sporadycznie czynności z tego zakresu tj. udzielanie pożyczek czy gwarancji.

Ważnych wskazówek w tym zakresie dostarczył wyrok WSA w Gdańsku z 20 grudnia 2017 r. o sygn. akt I SA/Gd 1423/17, w którym Sąd wskazał kryteria którymi należy się kierować ustalając czy udzielone pożyczki i poręczania mają charakter pomocniczy.

W uzasadnieniu WSA zwrócił uwagę, że przede wszystkim, aby ocenić czy dana czynność może być uznana za pomocniczą należy wziąć pod uwagę to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności podatnika. W tym celu należy dokonać analizy szeregu okoliczności tj.: wartość, liczbę, częstotliwość udzielonych pożyczek i poręczeń oraz stopień zaangażowania aktywów podatnika na tle całokształtu jego działalności.

W przywołanym wyroku WSA stwierdził, iż udzielanie pożyczek i poręczeń ma charakter pomocniczy względem podstawowego przedmiotu działalności gospodarczej podatnika, którym jest przetwórstwo rybne, produkcja i sprzedaż artykułów żywnościowych. Tym samym obrót z ich tytułu nie powinien być brany pod uwagę przy obliczeniu proporcji.

W ocenie Sądu uzyskiwanie przychodu z tytułu udzielonych pożyczek na poziomie 0,03% przychodów ogółem, zaś przychodu z tytułu udzielonych poręczeń stanowiącego 0,3% przychodów ogółem jest elementem pozwalających na uznanie, że świadczone usługi finansowe mają charakter pomocniczy względem podstawowej działalności gospodarczej.

Drugą istotną okolicznością, która w ocenie WSA świadczy o pomocniczym (sporadycznym) charakterze usług jest ich niska częstotliwość – w danym przypadku podatnik udzielił w roku podatkowym ośmiu pożyczek na rzecz trzech podmiotów powiązanych.

Trzecią okolicznością, potwierdzającą pomocniczy charakter usług finansowych, na którą zwrócił uwagę Sąd był niski zakres zaangażowania zasobów finansowych i osobowych podatnika. W analizowanym przypadku koszt usług rachunkowych niezbędnych do świadczenia ww. usług wyniósł ok. 13.920 zł, a w przyszłości nie powinien przekroczyć 30.000 zł. Natomiast uśredniona wartość jednej pożyczki wyniosła 3.560.000 zł, co stanowi ok. 0,7% aktywów podatnika.

Opisany wyrok z pewnością stanowi istotną wskazówkę dla podatników, którzy planują poza głównym przedmiotem działalności świadczyć usługi finansowe. Niemniej jednak nie wskazuje jednoznacznej definicji charakteru pomocniczego transakcji finansowych, która eliminowałaby wszelkie wątpliwości w tym zakresie. Zatem podatnicy,  oceniając czy w danym przypadku mają do czynienia z transakcjami pomocniczymi czy też nie, powinni każdorazowo badać wnikliwe wszystkie ww. okoliczności.