Kiedy można zablokować rachunek bankowy podatnika
Ledwo 30 kwietnia br. weszły w życie przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące, jak to ujęto w ustawie, przeciwdziałaniu wykorzystywania sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych, a już w Sejmie procedowana jest ich nowelizacja.
Instytucją, która na mocy ww. przepisów została wprowadzona do Ordynacji podatkowej jest blokada rachunku bankowego tzw. podmiotu kwalifikowanego.
Szef KAS może zażądać blokady rachunku na okres nie dłuższy niż 72 godziny jeżeli posiadane informacje – w tym analizy ryzyka – wskazują, że działalność banków może być wykorzystywana do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi (wprowadzono definicję legalną tego pojęcia) lub do czynności zmierzających do takiego wyłudzenia, a blokada jest konieczna, aby temu przeciwdziałać.
Termin blokady może być przedłużony na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot kwalifikowany nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, przekraczających równowartość 10 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok, w którym wydano postanowienie. Żądanie przedłużenia terminu blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego będzie skuteczne, jeżeli zostanie przekazane do banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej w okresie blokady 72-godzinnej.
Obecnie możliwość blokady dotyczy tylko rachunków rozliczeniowych – w tym bieżących i pomocniczych, także, gdy podmiot kwalifikowany (a więc podejrzewany o wyłudzenia skarbowe) jest współposiadaczem danego rachunku. Blokadzie nie podlegają zatem rachunki lokat terminowych, rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe, w tym rachunki rodzinne, oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych, a także rachunki powiernicze.
Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem przepisów blokadzie mają podlegać – poza rachunkami rozliczeniowymi – także rachunki lokat terminowych, rachunki członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz rachunek VAT (prowadzony dla potrzeb dla split payment).
Rachunki, o których mowa powyżej mogą być zajęte tylko, jeżeli są prowadzone w banku krajowym – tj. banku posiadającym siedzibę w Polsce (także w SKOK), oddziale instytucji kredytowej lub oddziale banku zagranicznego – tj. jednostce organizacyjnej banku zagranicznego (czyli takiego, który ma siedzibę na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim) wykonującej w imieniu tego banku i na jego rzecz wszystkie lub niektóre czynności wynikające z zezwolenia udzielonego temu bankowi. Blokadzie nie podlegają zatem rachunki w bankach mających siedzibę na terytorium UE lub w kraju należącym do OECD i ich oddziałach w Polsce oraz bankach w krajach poza UE.
Postanowienie o blokadzie podlega zaskarżeniu (w ciągu 7 dni od otrzymania) do Szefa KAS.
Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy powinien być rozpoznany w maksymalnie 7 dni od otrzymania przez Szefa KAS. Jeżeli podatnik zdecyduje się na złożenie skargi to skarga z odpowiedzią na skargę powinna zostać przekazana do WSA w ciągu 5 dni, a rozpoznanie skargi przez WSA powinno nastąpić w ciągu 30 dni od jej wpływu do sądu. Podobnie szybka ścieżka powinna być stosowana w postępowaniu przed NSA.
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami nie będzie możliwe zaskarżenie postanowienia o blokadzie 72-godzinnej, a wyłącznie o tej na okres maksymalnie 3 miesięcy.
Pamiętać należy, iż o zablokowaniu konta podmiot kwalifikowany dowiaduje się jako ostatni. Zasadą jest bowiem, iż najpierw następuje żądanie blokady rachunku, a następnie – po jej dokonaniu na wszystkich rachunkach – doręczenie postanowienia podmiotowi kwalifikowanemu.
Należy mieć nadzieję, że narzędzie to będzie jak najrzadziej wykorzystywane – a jeżeli już zostanie użyte, to wobec rzeczywistych oszustów.