Kary umowne a VAT

Przy nietypowych płatnościach przedsiębiorcy często nie są pewni czy naliczyć podatek VAT czy też uznać że dana płatność nie powinna zawierać podatku VAT. Teoretycznie zagadnienie wydaje się proste. Bezdyskusyjne jest, iż nie każda płatność wynagrodzenia powoduje powstanie obowiązku podatkowego w VAT. Płatność ta musi być wynagrodzeniem za dostawę towarów lub świadczenie usług. O ile ewentualny związek płatności z dostawą towarów dosyć łatwo ustalić o tyle w przypadku usług nie jest to takie proste. Wynika to między innymi z bardzo szerokiej definicji świadczenia usług zgodnie z którą jest nim każde świadczenie na rzecz drugiego podmiotu, które nie stanowi dostawy towarów . Co istotne również zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności za wynagrodzeniem – również są usługami.

Do kategorii płatności budzących wątpliwości interpretacyjne należą różnego rodzaju kary umowne i odszkodowania. I znowu w przypadku bardzo prostych stanów faktycznych (np. wypłata odszkodowania za delikt, np. zniszczenie rzeczy) sprawa jest prosta, przepływ pieniędzy a z drugiej strony brak świadczenia – brak opodatkowania VAT. Z kolei np. świadczenie wypłacane wynajmującemu przez najemcę przy przedwczesnym rozwiązaniu umowy najmu uważane jest raczej za wynagrodzenie za usługę polegającą na wyrażeniu zgody na rozwiązanie umowy (aczkolwiek zagadnienie nie jest jednoznaczne).

W niedalekiej przyszłości część wątpliwości powinna zostać wyjaśniona. Otóż przed Trybunałem Sprawiedliwości zawisła sprawa portugalskiego dostawcy usług internetowych (MEO), który nie opodatkowywał VAT tzw. opłat wyrównawczych. Opłaty te były naliczone wobec klientów, którzy zawarli umowy na minimalny okres, a którzy przed upływem tego okresu naruszyli warunki umowy na tyle poważnie, iż MEO wyłączył dostęp do Internetu (wyłączenia następowały głównie z powodu zaległości płatniczych). Opłata wyrównawcza była naliczona za cały okres pozostały do zakończenia umowy, a jej wysokość odpowiadała cenie usługi uzgodnionej z klientem.

Zdaniem Rzecznika Generalnego opłaty wyrównawcze powinny podlegać VAT, gdyż należy je postrzegać jako część ceny za świadczone przez MEO usługi, która różni się jedynie tym od normalnych opłat uiszczanych przez klientów tym że jest wymagalna natychmiastowo. Zatem opłatę wyrównawczą należy traktować jako zwiększenie wynagrodzenia za dotychczas wykonane usług. Ponadto nie ma tutaj mowy o naprawieniu szkody wobec MEO (dostawca usług internetowych takiej szkody nie poniósł). Czas pokaże czy Trybunał Sprawiedliwości podzieli stanowisko Rzecznika. Wyrok który być może zapadnie jeszcze w tym roku będzie miał z pewnością wpływ na opodatkowanie VAT kar umownych, świadczeń za odstąpienie od umowy czy też bezumownego korzystania z gruntu/lokalu.

Sygnatura sprawy c-295/17 MEO – Servicos de Comuniacoes e Multimedia