Jakie konsekwencje z zakresu cen transferowych niesie za sobą exit fee?

Exit fee, czyli tzw. opłata od transferu z tytułu podejmowanych działań restrukturyzacyjnych jest pojęciem, które często budzi wątpliwości podatników. Ważne jest, aby przy jej wprowadzeniu, poza analizą konsekwencji podatkowych, przeanalizować również aspekty dotyczące cen transferowych.

Opłata ta często słusznie kojarzona jest z restrukturyzacją. Tym samym może ona przykładowo być zapłatą za zaprzestanie działalności, przeniesienie potencjału zysku, transfer bazy danych, czy elementu działalności. Exit fee może być swego rodzaju odszkodowaniem, rekompensatą czy zadośćuczynieniem. Może, jednak definicja nie jest zamknięta. A zatem pierwsza wątpliwość dotyczy tego, czym jest exit fee?

Wytyczne OECD (rozdział IX) wskazują, że exit fee jest opłatą będącą zadośćuczynieniem za utracony potencjał zysku, którą powinna wypłacić spółka przejmująca za przejęte funkcje, aktywa i ryzyka zgodnie z zasadą arm’s length. Exit fee może zatem być istotnie związane z restrukturyzacją.

Aby sprawdzić, czy exit fee jest należne, w pierwszej kolejności należy sprawdzić czy rzeczywiście mamy do czynienia z restrukturyzacją i czy w wyniku przeniesienia określonych funkcji, aktywów lub ryzyk podmiot powiązany został pozbawiony potencjału do generowania zysku lub potencjał ten został zredukowany. Jeżeli odpowiedź jest twierdząca, exit fee będzie należne. Odpowiedź na to pytanie jest jednak trudna, a proces sprawdzenia, czy istnieje konieczność uiszczenia opłaty czasochłonny. Wymaga on szczegółowej analizy i dobrej znajomości stanu faktycznego oraz przepisów. Kolejna wątpliwość będzie dotyczyła wyceny tej opłaty. Jednak i tutaj konieczna jest odrębna analiza każdego przypadku.

W celu wyceny wysokości exit fee niezbędne będzie przygotowanie analizy cen transferowych zgodnie z odpowiednią metodą weryfikacji rynkowego charakteru. Niewątpliwie zastosowanie znaleźć mogą podstawowe metody takie jak metody porównawcze (metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej w wariancie zewnętrznym lub wewnętrznym), metody odkosztowe (metoda koszt plus) czy też metody dochodowe (metoda podziału zysku). Mając na uwadze niestandardowy charakter przedmiotu transakcji restrukturyzacyjnych, zastosowanie często znajdą nietypowe, trudniejsze do zastosowania metody, tzw. techniki wyceny, np. metoda DCF (discounted cash flow).

Dodatkowo restrukturyzacja i exit fee wiążą się z kolejną wątpliwością podatników – czy należy przygotować dokumentację cen transferowych? Jeżeli restrukturyzacja w rozumieniu rozporządzenia lub też innego rodzaju transfer biznesu jest odpłatna, a opłata ta przekracza ustawowy próg dokumentacyjny w wysokości 2 mln zł, wówczas istnieje obowiązek przygotowania dokumentacji dla takiej transakcji. Natomiast niezależnie od tego czy exit fee jest należne, czy nie, w przypadku przeniesienia potencjału zysku lub innego rodzaju transakcji związanych z transferem, których przykłady zostały wymienione powyżej, warto przygotować dokumentację defense file, opisującą argumenty i okoliczności transferu, odpowiadającą na potencjalne pytania, jakie mogą zadać organy podatkowe.

Z perspektywy podatkowej, przy ponoszonych opłatach exit fee warto przeanalizować możliwość zaliczenia tego rodzaju opłaty do kosztów uzyskania przychodów. Jest to istotna kwestia na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, która do tej pory nie została bezpośrednio uregulowana w przepisach podatkowych, czy w zakresie której funkcjonuje utrwalona linia orzecznicza. W ostatnim czasie, tj. w grudniu 2021 roku została wydana korzystna dla podatników interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0111-KDWB.4010.62.2021.2.KK, 7 grudnia 2021 r.) w ramach której organ uznał, że wynagrodzenie z tytułu exit fee będzie stanowiło dla spółki w całości koszt uzyskania przychodów. Organy podatkowe powołały się głównie na fakt, że w analizowanym stanie faktycznym opłaty exit fee dotyczyły przeniesienia części biznesu w celu zmniejszenia stanów magazynowych i skrócenia łańcucha dostaw, a zatem miały bezpośrednie przełożenie na uzyskanie przychodów.

Liczymy na to, że linia orzecznicza będzie dalej kształtowana w pozytywnym dla podatników kierunku, jednak należy mieć na uwadze, że każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie nie stanowiącymi kosztów – wymaga indywidualnej oceny pod kątem związku z tymi przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia przychodu. Warto zatem każdorazowo przy opłatach exit fee wystąpić z wnioskiem o interpretację indywidualną, aby mieć pewność, że w danym stanie faktycznym organy nie zakwestionują zaliczenia exit fee do kosztów uzyskania przychodów.