Granice odpowiedzialności importera za VAT w procedurze 42 zdaniem TSUE

Kwestia zwolnienia VAT dotyczącego importu towarów w ramach procedury 42 jest przedmiotem kolejnego orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE. Tym razem TSUE rozpatrywał zakres odpowiedzialności importera za VAT importowy, którego naliczenie jest konsekwencją nieuczciwego działania kontrahentów odpowiedzialnych za wywóz towaru z kraju importu do innego państwa UE.

Procedura 42 oznacza w uproszczeniu dopuszczenie do obrotu (import) towarów ze zwolnieniem VAT i następnie ich wewnątrzwspólnotową dostawę. W sprawie, którą rozpatrywał TSUE słoweńskie organy celne ustaliły, że druga część transakcji, tj. przemieszczenie poza Słowację, nie została zrealizowana prawidłowo, a ponadto importer nie zachował należytej staranności i nie dokonał podstawowej weryfikacji kontrahentów.

Sąd administracyjny I instancji nie tylko zgodził się z organem celnym ale też dodał, że w przypadku uchybienia zobowiązaniom dotyczącym procedury celnej 42 ewentualna dobra wiara podatnika nie ma żadnego wpływu na zapłatę VAT po zwolnieniu towarów. W tym kontekście Sąd Najwyższy Słowenii zwrócił się do TSUE, aby ten wskazał, jakie są granice odpowiedzialności importera za VAT w ramach odprawy w procedurze 42.

Trybunał orzekł na korzyść importerów wskazując, że nie można automatycznie odmówić zwolnienia z VAT dostawcy, bez względu na jego staranność, w przypadku oszustwa popełnionego przez nabywcę w ramach realizacji procedury 42.

Z drugiej strony TSUE uznał, że zwolnienie towaru do procedury dopuszczenia do obrotu (import) nie może samo w sobie wyłączać możliwości wymagania po zwolnieniu zapłaty VAT od przywozu, jeżeli okaże się, że importer ten uczestniczył w oszustwie podatkowym lub nie dochował należytej staranności w celu uniknięcia takiego uczestnictwa.

Na podstawie orzeczenia Trybunału importer jest z tylko wtedy zobowiązany do zapłaty VAT po imporcie, jeżeli okaże się przy okazji późniejszej kontroli, że:

• nie zostały spełnione materialne przesłanki zwolnienia (tj. wywóz do innego kraju UE),
• importer wiedział lub powinien był wiedzieć, że dostawy następujące po danym przywozie uczestniczyły w oszustwie popełnionym przez nabywcę oraz
• importer nie podjął wszystkich dostępnych dla niego racjonalnych środków w celu uniknięcia tego oszustwa.

Nieuczciwe działanie odbiorcy może narazić importera na konieczność zapłaty VAT importowego, którego importer nie spodziewał się w ramach realizacji procedury 42. Środkiem minimalizacji tego ryzyka na podstawie wyroku TSUE jest szczegółowa weryfikacja kontrahenta i przebiegu transakcji oraz staranne kompletowane i archiwizacja dokumentów potwierdzających prawidłowy przebieg procedury 42.

Wyrok TSUE w sprawie C-528/17 Milan Božičevič Ježovnik z dnia 25 października 2018 r.