Dwie nowe opinie Rady ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania
23 lipca 2021 r. opublikowane zostały dwie opinie Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania. W obu opiniach Rada stwierdziła, że opisane przez podatników we wnioskach czynności spełniają kryteria unikania opodatkowania. W obu przypadkach Rada wyraziła jednak wątpliwości co do możliwości zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w odniesieniu do czynności podjętych przed wejściem w życie przepisów klauzuli.
Obie opinie Rady (uchwały nr 2/2021 i 3/2021) dotyczyły grupy powiązanych spółek (spółki akcyjnej oraz spółek komandytowo-akcyjnych) prowadzących działalność w branży deweloperskiej. W grupie podjęto decyzję o centralizacji funkcji generalnego wykonawstwa w jednej ze spółek z grupy (w spółce akcyjnej). Centralizacja została przeprowadzona poprzez zawarcie pomiędzy spółkami umowy pożyczki (na rzecz spółki akcyjnej) oraz przeniesienie przedsiębiorstw spółek komandytowo-akcyjnych na spółkę akcyjną (w ramach przejęcia).
W ocenie Rady, przeprowadzenie transakcji pożyczki i przeniesienia przedsiębiorstwa nie służyło podstawowemu celowi reorganizacji, lecz miało na celu osiągnięcie korzyści podatkowej. Korzyść podatkową stanowiło zaliczenie do kosztów podatkowych spółki akcyjnej odpisów amortyzacyjnych od sztucznie wykreowanej dodatniej wartości firmy.
Zdaniem Rady, czynnością odpowiednią byłoby w obu przypadkach bezpośrednie połączenie spółki komandytowo-akcyjnej i spółki akcyjnej, wobec czego nie doszłoby do ujęcia w kosztach podatkowych odpisów amortyzacyjnych dotyczących dodatniej wartości firmy. Jak wskazano w opiniach, świadczy o tymi między innymi to, że przeznaczenie nadwyżek finansowych spółek komandytowo-akcyjnych na pożyczki znacząco ograniczyło możliwości transferu zysków tych spółek, zaś przejęcia dokonano wbrew deklarowanej praktyce grupy, którą było łączenie ze spółką akcyjną podmiotów celowych kończących działalność.
Bardzo istotne jest, że w obu opiniach Rada wyraziła wątpliwości co do możliwości stosowania klauzuli do korzyści podatkowych powstałych po nowelizacji, jednak w związku z czynnościami podjętymi przed 15 lipca 2016 roku (tak jak w opisywanych sprawach). Jak wskazano w opiniach, istnieją wątpliwości czy nie doprowadzi to do retroaktywnego stosowania nowego prawa. Rada zauważyła, że unormowania dotyczące klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie były znane podatnikom, którzy dokonywali przed jej wejściem w życie czynności, które na gruncie obowiązujących obecnie przepisów mogą zostać uznane za unikanie opodatkowania. Oznacza to, że podatnicy w chwili podejmowania czynności nie mogli w sposób odpowiedni zabezpieczyć swojej sytuacji.
Rada w tym zakresie nie przedstawiła jednak jednoznacznego stanowiska i wskazała jedynie argumenty, które mogą potwierdzić jej wątpliwości. W opiniach stwierdzono bowiem ponownie (jak w przypadku wcześniejszych opinii), że formułowanie jakichkolwiek tez czy hipotez w kwestii ewentualnej niekonstytucyjności przepisu intertemporalnego zawartego w ustawie wprowadzającej klauzulę nie należy do kompetencji Rady.
Warto przypomnieć, że opinia Rady nie ma wiążącego charakteru. Jest to jedna z okoliczności, które Szef KAS bierze pod uwagę, rozstrzygając w ramach postępowania dotyczącego zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w konkretnej sprawie. Nieuwzględnienie opinii Rady w decyzji skutkuje tym, że Szef KAS musi ustosunkować się do tej opinii i wyjaśnić przyczyny jej nieuwzględnienia.