Dobra wiara ponad wszystko

Zaliczka i prawo do jej odliczenia było przedmiotem wyroku TSUE z 31 maja 2018 w sprawach połączonych C-660/16 i C-661/16 (przeciwko A. Kollroß i E. Wirtl).

Obaj wskazani podatnicy złożyli zamówienie i dokonali stosownej wpłaty zaliczki. Niemniej jednak do dostawy zamówionego towaru nigdy nie doszło. Przedsiębiorca, który przyjął zamówienie ogłosił upadłość. Ponadto, jak wykazało postępowania upadły podatnik działał w złej wierze w celu popełnienia oszustwa.

Istotą pytań do TSUE było to, czy brak zrealizowania dostawy towarów, których dotyczyły zaliczki powoduje automatycznie konieczność dokonania przez podatników korekty rozliczeń w zakresie VAT.

TSUE we wskazanym wyroku ponownie odwołał się – w przypadku prawa do odliczenia VAT – do dobrej i złej wiary podatnika, tym samym potwierdzając dotychczasowe stanowisko w podobnych sprawach.

Trybunał podkreślił, że nabywcy nie można odmówić prawa do odliczenia VAT od zapłaconej zaliczki w sytuacjach w/w podatników , gdy zaliczka została zapłacona i pobrana, a w chwili jej zapłaty wszystkie istotne okoliczności przyszłej dostawy można było uznać za znane nabywcy , a tym samym dostawa zdawała się być pewna. Sąd zauważył, że brak ustalenia np. daty dostawy zaliczkowanego towaru nie może stanowić przesłanki, iż powstanie obowiązku podatkowego w zakresie przyszłej dostawy jest niepewne.

TSUE jednak stwierdził, że organy podatkowe mogą odmówić podatnikowi prawa do odliczenia podatku, jeżeli w chwili zapłaty podatnik działał w złej wierze czyli wiedział lub mógł racjonalnie wiedzieć, że realizacja ostatecznej dostawy towarów jest niepewna.

Wskazany wyrok TSUE ma zastosowanie także na gruncie polskich przepisów. W związku z tym podatniku dobra wiara w przypadku zapłaty zaliczki za towar, który ma być dostarczony w przyszłości może zadecydować o prawie do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Warto więc sprawdzać swojego kontrahenta i racjonalnie oceniać transakcję, aby nie narazić się na zakwestionowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego.