Dla przedłużenia zwrotu VAT konieczne było doręczenie postanowienia

Zapadło ważne rozstrzygnięcie dla podatników, których termin zwrotu nadwyżki VAT naliczonego został przedłużony do czasu zakończenia czynności weryfikacyjnych. NSA potwierdził, że dla skutecznego przedłużenia terminu zwrotu ze względu na weryfikację oraz dla kolejnych jego przedłużeń niezbędne jest doręczenie postanowienia w tym zakresie przed upływem terminu (wyrok NSA z 23.04.2018 r., sygn. I FSK 255/17).

Ze względu na wagę zagadnienia wyrok NSA zapadł w składzie 7 sędziów, którzy w ustnych motywach uznali, iż w stanie prawnym obowiązującym w 2015 r. termin zwrotu nadwyżki VAT naliczonego mógł zostać skutecznie przedłużony przez organ podatkowy tylko jeśli przed jego upływem podatnikowi doręczono postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu różnicy podatku do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia w ramach czynności sprawdzających.

Choć ustne uzasadnienie tego wyroku wspomina o „stanie prawnym obowiązującym w 2015 r.” oraz o czynnościach sprawdzających, to moim zdaniem wyrok ten należy odczytywać w znacznie szerszym kontekście.

Po pierwsze, powinien on dotyczyć nie tylko brzmienia przepisów obowiązujących w 2015 r., ale także w kolejnych latach, aż do 1 marca 2017 r., kiedy to na skutek wejścia w życie przepisów o Krajowej Administracji Skarbowej jego brzmienie uległo zmianie. Istnieją również pewne podstawy, aby uznać, że analogicznie należy odczytywać dzisiejsze brzmienie tych przepisów, choć praktyka sądowa w tym zakresie jeszcze się w pełni nie wykształciła.

Po drugie, choć wyrok wspomina o czynnościach sprawdzających, to jednak brak powodów, aby uznać, że taka sama zasada nie dotyczyła innych form czynności weryfikacyjnych istniejących przed wprowadzeniem KAS – tj. jak wskazywał art. 87 ust. 2 ustawy o VAT „kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej”. Również w razie zamiaru ich prowadzenia postanowienie o przedłużeniu powinno być doręczone przed upływem terminu do zwrotu VAT.

Po trzecie, wydaje się, że konieczność doręczenia postanowienia, czy też zawiadomienia w zależności od procedury, dotyczy również tych wszystkich sytuacji, w których następuje kolejne przedłużenie terminu zwrotu.

Po czwarte wreszcie, NSA wskazał wprost, że dla skutecznego przedłużenia terminu zwrotu doręczenie postanowienia konieczne jest nie tylko wtedy, gdy podatnik wnioskował o zwrot w terminie 60 dni, ale również, gdy zażądał zwrotu w skrócony, 25 dniowym terminie.

Rozstrzygnięcie NSA powinno ujednolicić linię orzeczniczą w tym zakresie, ponieważ odrzuca poglądy o możliwości zachowania przez organy podatkowe terminu do przedłużenia zwrotu w razie samego wydania (wydrukowania i podpisania) postanowienia przed upływem terminu zwrotu, czy też nadania go na poczcie. Rodzi to jednak obawę, czy nie spowoduje to w pewnych wypadkach przedłużania terminu zwrotu „na wszelki wypadek”, choć przed jego upływem. Z drugiej strony, jeśli organ podatkowy nie doręczył postanowienia, ewentualnie odpowiedniego dokumentu w zakresie dalszego przedłużenia, pozostaje w zwłoce, a na podstawie art. 87 ust. 7 ustawy o VAT niezwróconą wówczas kwotę nadwyżki VAT naliczonego „traktuje się jako nadpłatę podatku podlegającą oprocentowaniu w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej” – czyli kwotę, od której należy się oprocentowanie w pełnej wysokości.