Dalszy ciąg sporu o zastosowanie odwrotnego obciążenia do usług budowlanych

Przepisy rozszerzające zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia na wybrane usługi budowlane świadczone przez podwykonawców obowiązują już od ponad półtora roku, jednak w dalszym ciągu na ich tle pojawiają się liczne wątpliwości będące osią sporu pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi. Źródłem problemu jest m.in. brak precyzyjnej definicji pojęcia podwykonawcy, które jest kluczowe dla ustalenia czy w danym przypadku usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT należy opodatkować z zastosowaniem odwrotnego obciążenia czy też nie. Kwestia ta została również zasygnalizowana podczas niedawno przeprowadzonych przez Ministerstwo Finansów konsultacji, w ramach których można było zgłaszać propozycje zmian mających na celu uproszczenie systemu VAT.

Tymczasem niepewni swojej sytuacji podatnicy zmuszeni są dochodzić swoich racji przed sądami administracyjnymi. Ostatnio, 29 sierpnia br. pojawił się kolejny wyrok WSA w Warszawie rozstrzygający kwestię zastosowania odwrotnego obciążenia do prac adaptacyjnych wykonywanych na zlecenie najemcy (sygn. III SA/Wa 4140/17). Zapadł on w sprawie interpretacyjnej, w której podatnik wykonywał różnego rodzaju czynności związane z utrzymaniem i wykończeniem lokali w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie wynajmu powierzchni biurowych i handlowych. Wskazał on m.in. że nabywa od zewnętrznych podmiotów usługi remontowe czy serwisowe na rzecz oznaczonego najemcy bądź dla ogółu najemców, które rozliczane są w ramach opłat eksploatacyjnych uiszczanych przez najemców obok czynszu. Ponadto podatnik wskazał, że wykonuje również tzw. „fit-outy” czyli prace adaptacyjne mające na celu dostosowanie lokalu do potrzeb najemcy, co jest powszechną praktyką rynkową. Prace te wykonywane są najczęściej w ramach ustalonego budżetu, po przekroczeniu którego koszty prac mogą być refakturowane na najemcę. Podatnik zapytał w interpretacji czy w przedstawionych przez niego wariantach, nabywając usługi budowlane wymienione w zał. nr 14 do ustawy o VAT będzie zobowiązany do rozliczenia VAT w ramach odwrotnego obciążenia. Zdaniem podatnika odwrotne obciążenie nie powinno znaleźć zastosowania w jego przypadku, gdyż wprawdzie nabywa usługi budowlane jednak po stronie sprzedażowej jego świadczenie należy rozpatrywać jako kompleksową usługę najmu, a zatem podmioty świadczące na jego rzecz usługi budowlane nie będą miały statusu podwykonawcy. Dyrektor KIS nie zgodził się z takim stanowiskiem. Uznał, że usługi remontowe i serwisowe a także prace wykończeniowe nie mogą być uznane za element kompleksowej usługi najmu, lecz stanowią odrębną usługę budowlaną, a w konsekwencji powinny zostać opodatkowane z zastosowaniem odwrotnego obciążenia. Interpretacja została zaskarżona do WSA w Warszawie, który podzielił argumentację podatnika i uchylił interpretację. Sąd wskazał, że w opisanych przez podatnika przypadkach pełni on funkcję inwestora a nie głównego wykonawcy o czym świadczy fakt, że roboty budowlane wykonywane są na jego zlecenie. Jak zauważył Sąd, w przypadku prac remontowych czy serwisowych najemcy mogą nie mieć świadomości potrzeby ich wykonania, a z samego faktu zawarcia umowy najmu nie można wnioskować, że najemca godzi się by pełnić rolę inwestora. Sąd wskazał również, że to podatnik jest właścicielem nieruchomości i efekty robót budowlanych pozostaną jego własnością, co również przemawia za tym, by to podatnikowi a nie najemcy przypisać status inwestora.

Stanowisko warszawskiego sądu jest zbieżne z wcześniejszymi wyrokami w podobnych stanach faktycznych. Można zatem mówić o kształtowaniu się linii orzeczniczej, w świetle której wykonywanie prac wykończeniowych mających na celu dostosowanie lokalu do potrzeb najemcy nie powoduje zmiany statusu właściciela nieruchomości z inwestora na wykonawcę. Niemniej na ostateczne rozstrzygnięcie sporu będzie trzeba jeszcze zaczekać, gdyż dotychczasowe orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych są jeszcze nieprawomocne, a sprawą zapewne zajmie się NSA.