DAC8 – coraz więcej obowiązków dla dostawców usług w zakresie kryptoaktywów

Polska nadal nie wdrożyła zmian DAC7, mimo że termin na to dawno upłynął. Tymczasem 13 listopada 2023 r. wejdą w życie kolejne zmiany do dyrektywy 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania. Dyrektywa zmieniająca – nazywana potocznie DAC8 – ma na celu ustanowienie ram sprawozdawczości, które zobowiązywałyby dostawców usług w zakresie kryptoaktywów do zgłaszania niektórych informacji o transakcjach z użyciem kryptoaktywów, przeprowadzanych przez klientów z Unii Europejskiej.

Cel nowych regulacji

DAC8 nie obejmuje swoim zakresem samego naliczania i płacenia podatków związanych z kryptoaktywami, ale jest ukierunkowane na ustanowienie zasad dotyczących gromadzenia i wymiany informacji podatkowych między państwami członkowskimi. Obecnie niedostateczna informacja, którą posiadają organy podatkowe w zakresie transakcji na rynku kryptoaktywów, stanowczo ogranicza ich zdolność do skutecznego opodatkowania.

Proces pozyskiwania informacji przez organy podatkowe, uregulowany w DAC8, ma charakter dwustopniowy i polega na:

1. zgłaszaniu przez dostawców usług w zakresie kryptoaktywów określonych transakcji dokonywanych przez swoich użytkowników do odpowiednich lokalnych organów,
2. transgranicznej wymianie tych informacji między organami podatkowymi różnych państw członkowskich.

Podmioty zobowiązane

Regulacje DAC8 nawiązują do MiCA[1], w szczególności odwołując się do ustanowionej przez to rozporządzenie definicji „dostawców usług w zakresie kryptoaktywów” (CASP) oraz „usług w zakresie kryptoaktywów”. Uzupełniająco DAC8 wprowadza jednak definicję „operatora kryptoaktywów”, tj. dowolnej osoby fizycznej, prawnej lub przedsiębiorstwa, których zajęcie lub działalność polega na świadczeniu na rzecz osób trzecich co najmniej jednej usługi w zakresie kryptoaktywów, które nie są objęte zakresem MiCA. Oba powyższe rodzaje podmiotów mieszczą się w jeszcze szerszym terminie zawartym w DAC8 – „raportującego dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów” (RCASP).

CASP będą zobowiązani zgłaszać właściwe informacje w państwie członkowskim, w którym uzyskali pozwolenie na podstawie MiCA, natomiast operatorzy kryptoaktywów będą musieli dokonać jednorazowej rejestracji w wybranym przez nich państwie członkowskim.

Biorąc pod uwagę, że definicja operatora kryptoaktywów obejmuje także podmioty, których miejsce siedziby lub zamieszkania znajduje się poza UE, przewidziano zwolnienie z obowiązku jednorazowej rejestracji i obowiązku sprawozdawczego, pod warunkiem istnienia w danym państwie trzecim mechanizmów, które zapewniałyby wymianę podobnych informacji z państwami europejskimi. Należy przy tym zwrócić uwagę, że DAC8 zobowiązuje operatorów kryptoaktywów spoza UE do zgłaszania informacji tylko w zakresie, w jakim ich użytkownicy zamieszkują teren Unii.

Zakres raportowania

Również zakres kryptoaktywów objętych DAC8 jest podobny do zakresu MiCA, bowiem obowiązki wynikające z dyrektywy mają zastosowanie do kryptoaktywów, które zostały wyemitowane w sposób zdecentralizowany, a także stablecoinów i niektórych niewymienialnych tokenów (NFT). Zgodnie z DAC8, istotne są tylko transakcje tak zwanych „użytkowników raportowanych”. Obejmuje to osoby fizyczne lub podmioty, które są rezydentami w państwie członkowskim i są klientami RCASP w celu przeprowadzania transakcji podlegających zgłoszeniu. Przewiduje się przy tym jednak specjalne wyłączenie dla określonych podmiotów, np. banków centralnych lub niektórych instytucji finansowych.

Na potrzeby wypełniania nałożonych na RCASP obowiązków, podmioty te zostaną także zobowiązane do wdrożenia i przestrzegania określonych procedur należytej staranności, w szczególności gromadzenia i weryfikacji informacji na temat swoich klientów i zawieranych przez nich transakcji związanych z obrotem kryptoaktywami. Identyfikacja takich użytkowników raportowanych ma odbywać się przez ich oświadczenie, które umożliwi RCASP ustalenie np. miejsca zamieszkania użytkownika kryptoaktywów.

Głównym celem DAC8 jest jednak zobowiązanie RCASP do gromadzenia i zgłaszania konkretnych danych podatkowych odnośnie czterech typów zdarzeń określonych jako „raportowane transakcje”:

1. wymiana między objętymi DAC8 kryptoaktywami a fiat i odwrotnie (tj. kupno/sprzedaż);
2. wymiana między co najmniej jedną formą raportowanych kryptoaktywów (tj. trading);
3. transfery podlegających DAC8 kryptoaktywów (tj. transakcje powodujące opuszczenie danej platformy, na przykład transfer do tzw. zimnego portfela);
4. detaliczne transakcje płatnicze o wysokiej wartości (tj. transfery kryptoaktywów objętych DAC8 w zamian za towary lub usługi o wartości przekraczającej 50 000 USD).

DAC8 nakazuje ustanowić państwom członkowskim sankcje za niewypełnienie obowiązków przez RCASP, pozostawia im jednak dużo swobody w tym zakresie wprowadzając jedynie ograniczenie, aby ustanowione kary nie przekraczały 1% całkowitego obrotu podmiotu zobowiązanego do składania sprawozdań. Jednocześnie w przypadkach, gdy państwo członkowskie przewiduje kary przekraczające 150 000 EUR, ma ono ustanowić tymczasowy system obniżania kar na okres 3 lat w stosunku do małych i średnich przedsiębiorstw.

Państwa członkowskie Unii będą zobowiązane wdrożyć rozwiązania DAC8 do końca 2025 r.

***

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rynków kryptoaktywów i zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937.