Czy wartość faktur zaliczkowych wpływa na obowiązek dokumentacyjny?

Zagadnienie wpływu wartości faktur zaliczkowych na obowiązek dokumentacyjny, to temat który dotąd nie był analizowany przez organy podatkowe. W tym roku po raz pierwszy przedstawiono stanowisko w tej sprawie. Od początku 2019 roku, obowiązek dokumentacyjny w zakresie cen transferowych uzależniony jest od wartości netto transakcji uznawanych za jednorodne (odrębnie po stronie przychodowej i kosztowej). Sposoby określenia wartości transakcji wynikają wprost z ustaw o podatkach dochodowych (art. 11l Ustawy o CIT lub art.23x Ustawy o PIT) i zależą od rodzaju transakcji. W przypadku transakcji usługowych i towarowych, co do zasady, wartość transakcji określa się na podstawie faktur (bez względu na ich liczbę). Jednak sposób określenia wartości na tej podstawie nie jest oczywisty. Wątpliwości podatników dotyczą m.in. tego, czy w wartości transakcji należy uwzględniać również niezrealizowane w danym roku faktury zaliczkowe. Zagadnienie to jest szczególnie istotne z perspektywy branż, w których taki sposób rozliczeń jest często stosowany (np. branży budowlanej). Zasadnym wydawałoby się, aby niezrealizowanych faktur zaliczkowych nie zaliczać do wartości transakcji, od której zależy obowiązek dokumentacyjny. Zaliczki, co wynika z ich istoty, są zwrotne i nie staną się rzeczywistym przychodem lub kosztem podatkowym. Mogą też zostać rozliczone w niższej wysokości. Jednak w interpretacji indywidualnej z 14 stycznia 2021 roku (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.274.2020.2.AW[1]), Dyrektor KIS zaprzeczył temu stanowisku. Wskazał on, że art. 11l ustawy o CIT (sposób określania wartości transakcji jednorodnej) odwołuje się do faktur wystawionych lub otrzymanych, dotyczących danego roku, nie wykluczając jednocześnie z tego katalogu faktur zaliczkowych. Dyrektor KIS stwierdził iż mimo, że faktury zaliczkowe na poczet przyszłych dostaw towarów lub usług nie stanowią, zgodnie z Ustawą CIT, przychodu lub kosztu w roku ich zarachowania, nie można wykluczyć, że takie zaliczki będą w przyszłości stanowić przychód lub koszt. Odroczony jest jedynie moment rozpoznania takiego przychodu lub kosztu. Takie stanowisko organów podatkowych, bez wątpienia nie jest korzystne dla podatników. Konieczność ujmowania nierozliczonych w danym roku faktur zaliczkowych, w wartości transakcji jednorodnej, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia obowiązku dokumentacyjnego w danym roku. Ponadto stwarza ono kolejne wątpliwości interpretacyjne, których w cenach transferowych i tak jest niemało. Należy się bowiem zastanowić, czy wartość faktur zaliczkowych (wystawionych i nierozliczonych w danym roku, ale ujętych w wartości transakcji kontrolowanej tego roku) należy uwzględnić również (tj. drugi raz) w wartości transakcji kontrolowanej dla roku, w którym faktycznie dokonano takiej dostawy (tzn. faktura zaliczkowa stała się rzeczywistym przychodem lub kosztem). Wątpliwość budzi również to, jak postąpić w przypadku zwrotu lub częściowego zwrotu takiej zaliczki. Przede wszystkim, czy w takim przypadku wystąpi konieczność korygowania dokumentacji lub całkowitego wyłączenia takiej transakcji spod obowiązku dokumentacyjnego, co wiązałoby się z koniecznością korygowania innych dokumentów cen transferowych, w szczególności formularza TP-R. Podsumowując, stanowisko organów podatkowych odnośnie zaliczania, niezrealizowanych w danym roku faktur zaliczkowych do wartości transakcji kontrolowanej, wydaje się kontrowersyjne i budzi wiele dodatkowych pytań, które na dzień dzisiejszy pozostają bez odpowiedzi. W szczególności nie wskazuje ono jednoznacznie, czy wartość niezrealizowanych faktur zaliczkowych należy uwzględnić również drugi raz w wartości transakcji, kiedy stanie się ona rzeczywistym przychodem lub kosztem. Stanowisko zaprezentowane przez KIS jest zaskakujące i pomija istotę zaliczki, która ma charakter zwrotny i w momencie wpłaty nie staje się rzeczywistym przychodem lub kosztem podatkowym. Mamy więc nadzieję, że linia orzecznicza w tym zakresie ukształtuje się w kierunku odmiennym niż zaprezentowane przez KIS stanowisko. [1] https://sip.mf.gov.pl/faces/views/szczegoly/szczegoly-interpretacji-indywidualnej.xhtml?dokumentId=597967&poziomDostepu=PUB&indexAccordionPanel=-1#tresc