Czy to już koniec zamieszana wokół kontraktów menedżerskich?

6 października 2017 r. Minister Rozwoju i Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie opodatkowania VAT członków zarządu spółek podlegających regulacjom ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Ostatnio wydane wyroki sądów wskazują, że sady interpretują to zagadnienie w podobny sposób oraz że powołują się na interpretację ogólną. Oznacza to bliski koniec niepewności co do zasad opodatkowania VAT członków zarządu spółek państwowych i samorządowych.

Od czasu wejścia w życie przepisów ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami członkowie zarządów spółek Skarbu Państwa i spółek samorządowych musieli zmierzyć się z wieloma nowymi dla nich zagadnieniami prawnymi i podatkowymi. Oprócz konieczności podpisania umów o świadczenie usług zarządzania, zarówno oni, jak i spółki którymi zarządzali, stanęli przed problemem dotyczącym uznania członków zarządu za podatników VAT. Organy podatkowe prezentowały w tym zakresie niejednolite stanowisko. Zasadniczo wskazywały, że status ten zależy od ponoszenia odpowiedzialności względem osób trzecich (co jest niezbędne do bycia podatnikiem VAT) i postanowień konkretnej umowy. Jednak w niektórych interpretacjach dopatrywały się podstaw do odpowiedzialności wobec osób trzecich w przepisach KC i KSH przewidujących odpowiedzialność członków zarządu za działania spółek. Takie stanowisko w wielu wypadkach skutkowałoby powstaniem po stronie członków zarządu zaległości podatkowej w VAT oraz koniecznością rejestracji w momencie gdyby przestali spełniać warunki do zastosowania zwolnienia podmiotowego dla podatników o obrocie do 200.000 zł.

Istotnym krokiem w stronę ujednolicenia stanowiska organów podatkowych była interpretacja ogólna MRiF z 6 października 2017 r., sygn. PT3.8101.11.2017, która wskazała, że członek zarządu spółki Skarbu Państwa lub spółki samorządowej nie jest podatnikiem VAT, jeśli zawarty przez niego kontrakt menedżerski:

– pozwala na wykorzystanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej spółki,

– przewiduje stałe wynagrodzenie,

– oraz nie wprowadza zapisów o odpowiedzialności członka zarządu wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Istotne było stwierdzenie MRiF, że nie można domniemywać istnienia odpowiedzialności wobec osób trzecich, dlatego też, jeśli kontrakt menedżerski jej nie wprowadza wprost, to członek zarządu nie będzie jej ponosił w związku ze swoją funkcją. Interpretacja ogólna wprowadziła więc czytelne kryteria oceny statusu członków zarządu, chociaż nadal trzeba pamiętać, że rozstrzygające są zapisy konkretnej umowy i trzeba wziąć pod uwagę wszystkie jej aspekty. Niestety nie dotyczy ona wszystkich spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, a jedynie podlegających rygorom ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, co znacznie ogranicza krąg podatników, którzy mogą się na nią powoływać wobec organów skarbowych.

Z kolei zapoznając się z uzasadnieniem wyroku WSA w Gliwicach z 14 listopada 2017 r., sygn. III SA/Gl 767/17, można zaobserwować, że sąd ten powiela stanowisko przedstawione w interpretacji ogólnej. Sąd podkreślił w orzeczeniu, że jeśli kontrakt menedżerski nie zawiera postanowień kreujących odpowiedzialność menedżera wobec osób trzecich, to nie działa on jako podatnik VAT pełniąc funkcję członka zarządu. Do podobnych wniosków prowadzi uzasadnienie (póki co ustne) wyroku WSA we Wrocławiu z 28 marca 2018 r., sygn. I SA/Wr 36/18, w którym sąd wprost stwierdza, że zgadza się z poglądem wyrażonym w interpretacji ogólnej.

Taka zgodność poglądów MFiR i sądów wskazuje na to, że okres niepewności członków zarządów spółek Skarbu Państwa i spółek samorządowych co do ich statusu w VAT już mija. Taka linia orzecznicza wskazuje na możliwość odzyskania kwot VAT niesłusznie zapłaconych przez menedżerów, którzy otrzymali interpretacje sprzeczne z interpretacją ogólną. Pozostaje więc czekać i śledzić bieżące orzecznictwo.