Czy prolongata odsetek powoduje powstanie nieodpłatnego świadczenia?

Czy samo odroczenie spłaty odsetek może spowodować powstanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń? Odpowiedź na to pytanie jest przedmiotem ostatniego wyroku NSA (Wyrok NSA z 21 czerwca 2018 r., sygn. akt II FSK 1414/16). Podatnik zaciągnął cztery pożyczki od podmiotu powiązanego kapitałowo. Wszystkie z nich były oprocentowane na poziomie 5%. Do zawartych umów sporządzono aneks, na bazie jednego z jego zapisów ustalono, że od momentu jego podpisania, odsetki będą naliczane kwartalnie. W pierwszej kolejności pożyczkobiorca spłaci pożyczony kapitał. Spłata odsetek została odłożona w czasie. Kontrolujący uznali, że poprzez odroczenie terminu spłaty odsetek aż o cztery lata, pożyczkobiorca uzyskał przychód z nieodpłatnych świadczeń. W związku z tym spółka powinna zapłacić zaległy podatek. Co więcej fiskus uznał, warunki pożyczek za nierynkowe i wyliczył podatnikowi dochód do opodatkowania. Kontrolujący przyjęli kwartalny okres naliczania i spłaty odsetek oraz wynikającą z umów pożyczek stopę oprocentowania tj. 5 proc. Pożyczkobiorca odwołał się. Jednak z kontrolującymi zgodził się zarówno Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie jak i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Wskazano, że do skorygowania zysków podatnika wystraczające jest zidentyfikowanie, co najmniej jednego czynnika, który wskazuje, że warunki ustalone pomiędzy stronami powiązanymi odbiegają od rynkowych. Podkreślono, że należy brać pod uwagę nie tylko wysokość oprocentowania czy rodzaj zabezpieczenia pożyczki, ale również inne czynniki, takie jak termin spłaty odsetek. Dodano także, że odłożenie spłaty odsetek powinno wpłynąć na wyższy poziom oprocentowania. Oba organy przyznały rację kontrolującym i wskazały określenie przychodu z nieopłatnych świadczeń za zasadne. Rację spółce przyznał dopiero NSA. Sąd podkreślił, że przychód musi mieć realny charakter, a sama prolongata odsetek nie oznacza automatycznie, że pożyczki miały charakter nieodpłatny. Spółka wskazała, że o przychodzie z nieodpłatnych świadczeń można by mówić w sytuacji, gdyby odsetki umorzono. Należy się zgodzić z zaprezentowanym przez Dyrektora Izby Skarbowej, jak i Wojewódzki Sąd Administracyjny podejściem, że aby sprawdzić czy warunki finansowania są rynkowe nie wystarczy zweryfikować wyłącznie poziomu oprocentowania. Tak jak wielokrotnie wskazywaliśmy pod uwagę powinna być wzięta np. sytuacja finansowa pożyczkobiorcy, czy termin spłaty odsetek. Natomiast samo przedłużenie terminu spłaty odsetek nie może decydować o tym, że pożyczkobiorca otrzymał nieodpłatne świadczenie.