Czy można odliczyć VAT od „przeterminowanej” faktury?

W każdej firmie zdarzają się sytuacje gdy faktura zakupu „przeleży” się u osoby aprobującej albo dział księgowości podejmie decyzję o nieodliczeniu podatku VAT. Rodzi się pytanie czy taki błąd można zawsze naprawić? Oczywiście tak – przepisy ustawy o podatku od towarów i usług podchodzą do tej kwestii bardzo liberalnie. Zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT jest możliwość odliczenia VAT w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Odliczenia trzeba dokonać co prawda poprzez korektę starych deklaracji VAT, ale trudno uznać żeby ta procedura była przesadnie uciążliwa.

Co jednak w sytuacji gdy ten 5 letni termin bądź inny termin zawity został przekroczony i to bez winy podatnika?

Taka rzadka sytuacja miała miejsce w branży nieruchomościowej w Holandii. Podatnik zakupił niezabudowane działki gruntu i nie odliczył przy nabyciu VAT gdyż planował je wykorzystać do działalności nieopodatkowanej VAT. Jednakże ostatecznie zbył działki po 7 latach był zmuszony zapłacić podatek VAT, a jednocześnie holenderski organ podatkowy odmówił odliczenia VAT z faktur zakupu argumentując, iż upłynął termin zawity do odliczenia VAT.

Spór trafił do Trybunału Sprawiedliwości UE, który miał zważyć czy odliczenie VAT powinno jednak podatnikowi holenderskiemu przysługiwać.

Na jednej szali znalazły się argumenty zawsze mocno podnoszone przez TSUE, iż podatek VAT powinien być neutralny. Dlatego też, o ile nie prowadzi to do oszustw oraz nadużyć, podatnikowi należy w jak najszerszym zakresie umożliwić odliczenie VAT.

Z kolei na drugiej szali pojawiła się zasada pewności prawa która wymaga, aby sytuacja podatnika w zakresie praw i obowiązków względem organów podatkowych nie była w nieskończoność narażona na kwestionowanie (przykładowo wyrok z dnia 8 maja 2008, Ecotrade, C‑95/07 i C‑96/07).

Ostatecznie Trybunał dał pierwszeństwo zasadzie pewności prawa. Trybunał podkreślił, że  zasada neutralności podatkowej nie jest normą prawa pierwotnego, lecz regułą interpretacyjną, która powinna być stosowana równolegle do innych zasad, wśród których znajduje się zasada pewności prawa (zob. analogicznie wyroki: z dnia 19 lipca 2012 r., Deutsche Bank, C‑44/11, EU:C:2012:484, pkt 45; z dnia 9 marca 2017 r., Oxycure Belgium, C‑573/15, EU:C:2017:189, pkt 32).

W konsekwencji zasada neutralności podatkowej nie może umożliwiać podatnikowi dokonania korekty prawa do odliczenia, z którego nie skorzystał przed upływem terminu zawitego i które w związku z tym utracił.

Zatem polski przepis ograniczający prawo do odliczenia VAT do 5 lat jest raczej niezagrożony.

Wyrok TSUE z 7.07.2022 r. C-194/21 Staatssecretaris van Financiën v. X