Jak ceny transferowe to na pewno transferowanie środków. I pewnie za granicę. Prawdopodobnie do raju podatkowego.
Jeśli to było Twoje pierwsze skojarzenie po zobaczeniu tytułu, to koniecznie przeczytaj ten artykuł do końca. Odczarujemy ceny transferowe, pokażemy czym naprawdę są i dlaczego warto się nimi zainteresować.
A więc czym są ceny transferowe? Ceny transferowe to …
Na gruncie przepisów ustawy o VAT, obowiązek podatkowy na zasadach ogólnych powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (z pewnymi zastrzeżeniami). Niemniej jednak, instytucja małego podatnika VAT w polskim prawie przewiduje pewne przywileje podatkowe, także w zakresie rozliczania podatku VAT. Przechodząc do tematu, na początek warto zdefiniować, kim jest mały podatnik podatku VAT.
Podatnikiem VAT może być również nabywca towarów lub usług, jeżeli transakcja dokonywana jest w okolicznościach opisanych w art. 17 ustawy o VAT.
Transakcje, które wymienia ten przepis to:
• import towarów;
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT),
• import usług;
• nabycie towarów w kraju od zagranicznych podatników.
We wszystkich wskazanych wyżej przypadkach zastosowanie znajdzie mechanizm odwrotnego obciążania (ang. reverse charge mechanism), w którym odpowiedzialnym za odprowadzenie VAT jest nabywca, a nie sprzedawca lub wykonawca usługi.
Przystąpienie przez Polskę od dnia 1 maja 2004 r. do struktur Unii Europejskiej, spowodowało zmiany zasad prowadzenia handlu z państwami członkowskimi UE. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (dalej: WDT) zajęła miejsce eksportu towarów, natomiast wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem (dalej: WNT) zajęło miejsce importu towarów. Pojęcia eksportu i importu są obecnie zarezerwowane wyłącznie dla transakcji z podmiotami spoza granic Unii Europejskiej, czyli krajami niebędącymi członkami UE.
W poniższym artykule opisane zostanie zagadnienie momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku WDT i WNT. W praktyce oznacza to określenie daty, kiedy dana wewnątrzwspólnotowa transakcja powinna zostać ujęta w JPK_V7 dla potrzeb podatku od towarów i usług.
Pojęcie obowiązku podatkowego zostało zdefiniowane w art. 4 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym jest to wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Definicje tą odnosimy do przepisów ustaw podatkowych (w tym również do ustawy o VAT). Wynika z niej przede wszystkim przymusowy oraz obiektywny charakter, na co wskazuje to, że powstaje on w momencie zaistnienia zdarzenia określonego w ustawie podatkowej, a więc niezależnie od woli stron czy też brzmienia umów cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy powstaje również niezależnie od organów podatkowych. Bez znaczenia pozostaje też to, czy osoby obciążone mają świadomość tego, że obowiązek podatkowy z tytułu dokonanych przez nich czynności powstał.
Kiedy w 1993 roku ustanowiono jednolity rynek wewnętrzny UE i jego cztery swobody – swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału, zniesiono również granice celne pomiędzy państwami członkowskimi w następstwie czego dotychczas stosowane zasady nie mogły być już wykorzystywane.
Nowa rzeczywistość wymusiła ustanowienie nowych zasad opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych, a mianowicie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (wcześniej import) i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (wcześniej eksport).
W momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej także rodzimy system prawny objęła zmiana zasad opodatkowania podatkiem VAT wewnątrzwspólnotowej wymiany handlowej. Zgodnie z nowymi przepisami podatek VAT przy tego typu transakcjach nie jest pobierany na granicy. Zamiast tego opodatkowanie ma miejsce w kraju nabywcy towaru, natomiast w kraju dostawcy stosuje się stawkę 0% VAT lub zwolnienie z prawem do odliczenia podatku naliczonego. Trochę inaczej jest w sytuacji świadczenia usług, jednak o tym napiszemy już niebawem.
Czym są bony w świetle ustawy o VAT i jak one działają?
Bony w świetle ustawy o VAT rozumie się jako instrumenty, z którymi wiąże się obowiązek ich przyjęcia jako wynagrodzenia lub ich części, natomiast w życiu codziennym można je spotkać pod postacią kart podarunkowych lub voucherów.
Są one powszechnie spotykanym elementem urodzinowych oraz świątecznych prezentów. Jedna osoba wybiera się do sklepu, płaci odpowiednią sumę, a następnie otrzymuje w zamian kartę podarunkową lub inny dokument pod postacią bonu.
Otrzymany bon może wykorzystać inna osoba zgodnie z jego przeznaczeniem. Z reguły na bonie jest zapisana kwota w formie elektronicznej lub pisemnej. Może się również zdarzyć, że zamiast kwoty będzie wypisana konkretna usługa, na jaką został on wystawiony oraz miejsce, gdzie można go wykorzystać.
Zawarta w ustawie o VAT definicja podatnika jest kluczem do zrozumienia, jakie podmioty są zobowiązane do rozliczania i płacenia podatku VAT w Polsce.
Zgodnie z artykułem 15 ustawy o VAT podatnikiem VAT jest każda osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą, niezależnie od celu czy rezultatu tej działalności.
Zatem w zasadzie podatnikiem może być każdy samodzielny podmiot prawny, niezależnie od jego formy organizacyjno-prawnej. Do podatników mogą należeć zarówno wielkie korporacje, jak i niewielkie przedsiębiorstwa, włącznie z osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą.
Działalność gospodarcza jest określona w przepisach dotyczących podatku VAT jako wszelka działalność wykonywana przez producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również dodatkowo czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych.
Na gruncie podatku VAT jeśli ktoś przekazuje innej osobie jakieś towary za darmo, to od tej czynności (tzw. nieodpłatnego wydania) czasem trzeba zapłacić VAT a czasem nie podlega ona opodatkowaniu VAT. Do tych drugich, o których będzie mowa w tym artykule, zaliczane są prezenty o małej wartości (art. 7 ust. 3 i 4 ustawy o VAT) oraz próbki (art. 7 ust. 7 ustawy o VAT), pod warunkiem jednak, iż wydanie tych rzeczy ma związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.
Prezenty o małej wartości – czym one są?
Zgodnie z uregulowaniami ustawy o VAT, pod pojęciem prezentów o małej wartości rozumie się towary przekazywane przez podatnika jednej osobie:
o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez VAT), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości obdarowanych osób,
których przekazania nie ujęto w ww. ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez VAT), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru nie przekraczają 20 zł (bez VAT).
Jeżeli chodzi o podatki – w tym również o VAT – to jednym z podstawowych i niezbędnych pytań, jakie często zadają sobie podatnicy to „co podlega opodatkowaniu”? Przedmiot opodatkowania w VAT został określony m.in. w art. 5 ustawy o VAT. Tam właśnie można odnaleźć katalog transakcji, od przeprowadzenia, których należy płacić VAT. Zgodnie z nim, opodatkowaniu VAT podlegają:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (UWAGA! O tych rodzajach transakcji będzie mowa w niniejszym wpisie);
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
W niniejszym wpisie uwagę skierujemy na czynności wskazane w punkcie 1, czyli odpłatną dostawę towarów i usług. Pozostałe transakcje opiszemy w kolejnych wpisach i przybliżymy ich specyfikę.