Brexit – modyfikacja Protokołu Irlandii Północnej

Po ponad dwóch latach od Brexitu Komisja Europejska oraz Wielka Brytania podjęły działania w celu praktycznego dostosowania umowy handlowej, którą zawarły w zakresie przepływu towarów pomiędzy Wielką Brytanią a Irlandią Północną. 27 lutego 2023 r. ogłoszono, że Komisja Europejska i rząd Zjednoczonego Królestwa osiągnęły porozumienie w sprawie kompleksowych rozwiązań odnoszących się do wyzwań związanych z obrotem towarowym z Irlandią Północną, która stanowi część Zjednoczonego Królestwa. 

Ramy windsorskie, tak bowiem nazwano uzgodnienia, obejmują w szczególności:

• odprawy celne;
• produkty rolno-spożywcze;
• dostawę leków;
• VAT i akcyzę.

Odprawy celne

Porozumienie przewiduje rozróżnienie towarów, które mają zostać przeznaczone na rynek europejski oraz takie, które zostaną dopuszczone do obrotu wyłącznie w Irlandii Północnej. W związku z tym przedstawiono dwie możliwości przemieszczania towarów:

• towary przeznaczone na rynek unijny będą nadal podlegać procedurom celnym określonym w umowie o współpracy pomiędzy Zjednoczonym Królestwem a Unią Europejską;
• towary, które będą dopuszczane do obrotu wyłącznie w Irlandii Północnej będą mogły skorzystać z licznym uproszczeń. Podstawowym warunkiem do zastosowania ułatwień będzie rejestracja w programie „Trusted Trader” i posiadanie statusu zaufanego handlowca.

Przepływ towarów, przez potocznie zwany zielony i czerwony pas ruchu, będzie zdecydowanym uproszczeniem dla producentów i dystrybutorów produktów przeznaczonych wyłącznie na rynek Irlandii Północnej. Niemniej UE zastrzega, że w przypadku wątpliwości dotyczących naruszenia postanowień ram windsorskich może przywrócić formalności dla niektórych towarów.

Dostawy produktów spożywczych oraz leków

Wielka Brytania oraz UE porozumiały się również w zakresie norm zdrowia, które dotyczą niektórych towarów rolno-spożywczych m.in. kiełbas przeznaczonych do spożycia w Irlandii Północnej. Takie produkty będą objęte nie unijnymi a brytyjskimi normami zdrowia. Będą musiały zostać oznaczone etykietami „not for EU”. Brytyjskie normy zdrowia publicznego będą miały zastosowanie wyłącznie do produktów rolno-spożywczych przeznaczonych do spożycia końcowego w Irlandii Północnej. Produkty przeznaczone na rynek unijny będą objęte dotychczas obowiązującymi przepisami UE dotyczącymi norm zdrowia dla roślin i zwierząt.

Znaleziono także rozwiązanie, które zapewni mieszkańcom Irlandii Północnej dostęp do wszystkich leków (także leków nowatorskich) w tym samym czasie i na takich samych warunkach, jak mieszkańcom pozostałej części Zjednoczonego Królestwa. W tej sytuacji dostawcy leków powinni zwrócić uwagę na odpowiednie etykietowanie produktów, które będzie zapewnieniem, że leki nie zostaną wprowadzone na jednolity rynek UE (etykiety „not for EU).

VAT i akcyza

Ramy windsorskie wprowadzają również jednolite stawki VAT oraz akcyzy dla Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej na towary stale związane z nieruchomościami (np. pompy ciepła montowane w domach), które mogą zostać ustalone poniżej stawki minimalnej określonej przez przepisy unijne. Unia Europejska zgodziła się także na opodatkowanie akcyzą napojów alkoholowych zgodnie z zawartością alkoholu w napojach, niemniej możliwość zastosowania tych stawek została ograniczona do bezpośredniego spożycia w obiektach hotelarskich w Irlandii Północnej, o ile stosowane stawki nie będą niższe od minimalnych stawek UE.

Dalsze kroki

Trwają prace nad wyrażeniem windsorskich deklaracji politycznych w ramach prawnych. Nowe porozumienie pomiędzy Wielką Brytanią a Unią Europejską przewiduje wiele uproszczeń korzystnych w szczególności dla brytyjskich przedsiębiorców. Niemniej kolejne zmiany będą wymagały ponownego dostosowania około brytyjskich łańcuchów dostaw pod kątem podatkowym i celnym.