Błędy księgowe lub zmiany w obliczaniu VAT z tytułu kosztów ogólnych a zwrot VAT i odsetek

Wyrok TSUE z 22 lutego 2024 r., sygn. C-674/22.

Czego dotyczyła sprawa?

Sprawa dotyczyła wniosku o wydanie orzeczenia interpretacji prawa Unii Europejskiej w kontekście obowiązku zapłaty odsetek od zwróconej kwoty podatku VAT pobranego z naruszeniem prawa Unii.  

Gmina Dinkelland zwróciła się do organu podatkowego o zwrot części kwoty VAT zapłaconej w latach 2012-2016. W związku z błędami księgowymi oraz zmianami zasad obliczania VAT, gmina zażądała zwrotu wpłaconego podatku. Organ podatkowy zwrócił kwotę VAT, jednak odmówił wypłaty odsetek.

Sąd rejonowy w Geldrii (rechbank Gelderland) podjął decyzję o zawieszeniu postępowania i skierował pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Pytania dotyczą interpretacji prawa Unii w kontekście obowiązku wypłaty odsetek od dnia zapłaty kwoty VAT, która zostaje zwrócona przez organ podatkowy. Innymi słowy:

Czy podatnikowi należą się odsetki w przypadku, gdy zwrot VAT wynika częściowo z błędów księgowych podatnika i zmiany zasad obliczania podlegającego odliczeniu VAT z tytułu kosztów ogólnych?

Stanowisko TSUE

TSUE stwierdza, że „prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że nie zobowiązuje ono do zapłaty odsetek na rzecz podatnika od dnia zapłaty przez niego kwoty podatku VAT, która następnie zostaje zwrócona przez organ podatkowy, jeżeli zwrot ten wynika w części ze stwierdzenia, że podatnik ten, w następstwie popełnionych błędów księgowych, nie skorzystał w pełni z prawa do odliczenia VAT naliczonego za dane lata, a częściowo ze zmiany z mocą wsteczną zasad obliczania podlegającego odliczeniu VAT z tytułu kosztów ogólnych tego podatnika, jeżeli zasady te są ustalane na jego własną odpowiedzialność”.

Znaczenie w VAT

Dla polskich podatników i organów podatkowych wyrok ten jest istotny w kwestii zwrotu podatku VAT oraz ewentualnych odsetek od nienależnie zapłaconego podatku VAT. Jak podkreśla TSUE, jeśli zwrot wynika z faktu, że podatnik nie skorzystał w pełni z prawa do odliczenia VAT z powodu błędów księgowych lub nastąpiły zmiany w obliczaniu kosztów ogólnych, to w takim przypadku nie należą mu się odsetki za nadpłacony podatek VAT.

W tym miejscu należy wskazać, co polskie przepisy stanowią w zakresie oprocentowania nadpłaty podatku. Art.78 Ordynacji Podatkowej określa, że nadpłaty podlegają oprocentowaniu w wysokości równowartości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych. Jednakże nadpłaty, których kwota nie przekracza dwukrotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, nie są oprocentowywane.

Oprocentowanie przysługuje w zależności od okoliczności, takich jak data powstania nadpłaty, wniesienie wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz tego, czy organ podatkowy przyczynił się do opóźnienia zwrotu nadpłaty. Oprocentowanie przestaje naliczać się w dniu zwrotu nadpłaty lub zaliczenia jej na poczet zobowiązań podatkowych. W przypadkach szczególnych oprocentowanie może być naliczane w określony sposób, np. od dnia powstania nadpłaty do daty zwrotu, z zastrzeżeniem pewnych warunków i terminów.