Biała lista poprawiona na korzyść podatników

16 czerwca 2020 r. doczekaliśmy się podpisu Prezydenta RP pod ustawą wprowadzająca m.in. korzystne zmiany w zakresie Białej listy.

Co istotne dla podatników (ale w sumie już nie zaskakujące mając na uwadze ostatnie wydarzenia procesów legislacyjnych), pomimo że zmiany wejdą w życie 1 lipca 2020 r., to będą mieć zastosowanie do zapłaty należności dokonanych już od 1 stycznia 2020 r.

W mojej ocenie jedną z najważniejszych zmian (bardzo też mocno postulowaną przez samych podatników już od momentu, jak plany dotyczącej Białej listy ujrzały światło dziennie) jest uniknięcie sankcji podatkowych w przypadku dokonania płatności w ramach split paymentu na rachunek spoza Białej listy. Dotychczas split payment chronił tylko przed solidarną odpowiedzialnością w zakresie VAT. W związku z nowelizacją podatnik dokonujący zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności nie będzie  zobowiązany do sprawdzania, czy rachunek sprzedawcy figuruje w wykazie. Już od pewnego czasu, gdy było wiadomo, że omawiana regulacja może wejść w życie, niektórzy podatnicy asekuracyjnie dokonywali płatności w ramach split paymentu.

Co więcej nowelizacja przewiduje również długo wyczekiwane zmiany ułatwiające składanie zawiadomienia, które mają istotne znaczenie dla podatnika chcącego dokonać zapłaty na rachunek niezamieszczony na Białej liście i uwolnić się od negatywnych konsekwencji podatkowych (w szczególności NKUPów), tj.:

• zmiana terminu złożenia zawiadomienia z 3 dni na 7 dni (w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonych w związku z COVID-19 termin na złożenie zawiadomienia przedłużony został do 14 dni od dnia zlecenia przelewu),
• zmiana właściwości naczelnika urzędu skarbowego, do którego ma być składane zawiadomienie, z właściwego dla sprzedawcy na właściwy dla płacącego należność – z uwagi na trudności, jakie mieli w praktyce płacący należność z ustaleniem właściwego dla sprzedawcy naczelnika urzędu skarbowego,
• wystarczające jest jedno złożenie zawiadomienia przy pierwszej zapłacie należności przelewem na dany rachunek.

Dotychczas z przepisów nie wynikało wprost, że dla uniknięcia sankcji wystarczy raz zawiadomić organ o zapłacie na dany rachunek niefigurujący na Białej liście. Jednak taką interpretację przyjął MF w objaśnieniach podatkowych z 20 grudnia 2019 „Wykaz podatników VAT”: W przypadku wysłania zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek spoza wykazu podatnik nie będzie obowiązany dokonywać ponownie takiego zawiadomienia w sytuacji, gdyby kolejna wpłata została dokonana na ten sam rachunek spoza wykazu, o którym podatnik już raz poinformował organy, składając stosowne zawiadomienie. Wystarczające będzie dokonanie jednorazowego zgłoszenia takiego rachunku do właściwego naczelnika US.

Z tej perspektywy to bardzo dobrze, że nowelizacja reguluje kwestię jednego zawiadomienia. Jednak na gruncie nowych regulacji istnieje pewien haczyk, o którym powinni pamiętać podatnicy. Ustawa stanowi, że zawiadomienie musi być dokonane przy pierwszej zapłacie należności przelewem na dany rachunek. Pojawiają się więc pytania, czy zawiadomienie złożone przy np. drugiej płatności na dany rachunek również będzie na przyszłość chronić podatnika?

Dodatkowo ustawa rozszerza również na korzyść podatników wyjątki w odniesieniu do zaliczania przychodów, kosztów oraz odpowiedzialności solidarnej w przypadku dokonania zapłaty na rachunki niezamieszczone na białej liście:

1. służące do dokonywania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank lub SKOK wierzytelności pieniężnych, lub
2. wykorzystywane przez bank lub SKOK do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy, lub
3. na rachunki banku lub SKOK, niebędące rachunkami rozliczeniowymi, wykorzystywane do celów gospodarki własnej banku lub SKOK,

– jeżeli odpowiednio bank, SKOK lub podmiot będący wystawcą faktury, wraz z informacją o numerze rachunku do zapłaty, przekazali podatnikowi informację, że rachunek wskazany do zapłaty jest rachunkiem, o którym mowa w lit. a, b lub c.

Z uwagi na korzystny dla podatników charakter zmiany dotyczącej niestosowania sankcji w podatkach dochodowych PIT i CIT, zdecydowano o jej wejściu w życie w trakcie roku podatkowego bez zachowania odpowiedniego okresu vacatio legis. Przepisy te mają więc zastosowanie w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2019 r., jak też do kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów od 1 stycznia 2020 r., a zatem w takim samym czasie jak obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. dotychczasowe regulacje w tym zakresie.