Bez związku z czynnościami opodatkowanymi nie można odliczyć VAT

Ocena konsekwencji w podatku VAT świadczeń wykonywanych przez pracodawców na rzecz ich pracowników oraz wpływu tych świadczeń na prawo do odliczenia VAT bywa niejednokrotnie osią sporu pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi. Jednym z przykładów może być sprawa, którą zajmował się ostatnio Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu i rozstrzygnął wyrokiem z 11 kwietnia 2018 r. (I SA/Po 135/18).

Przywołany wyrok zapadł na skutek wniesionej przez podatnika skargi na interpretację indywidualną. Dotyczyła ona firmy, która prowadzi działalność produkcyjną i w związku z tym zatrudnia pracowników, m.in. pochodzących z Ukrainy, którzy nie mają w Polsce stałego miejsca zamieszkania. W związku z tym, że w okolicy przedsiębiorstwa podatnika brakuje dostępnych na wynajem lokali mieszkalnych, podatnik postanowił wybudować na własnej nieruchomości budynek, który służyłby zakwaterowaniu jego pracowników (przede wszystkim pochodzących z Ukrainy). Zamiarem podatnika było nieodpłatne udostępnienie lokali w wybudowanym budynku wyłącznie na potrzeby jego pracowników.

Wątpliwości podatnika wzbudziła kwestia czy udostępnianie lokali mieszkalnych na potrzeby jego pracowników będzie korzystało ze zwolnienia z VAT jako najem na cele mieszkaniowe oraz czy będzie miał on prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych na budowę przedmiotowego budynku. Zdaniem podatnika, celem udostępnienia lokali nie będzie zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych pracowników i będzie to świadczenie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Podkreślił przy tym, że do opisanych świadczeń nie powinno znaleźć zastosowania zwolnienie z VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 36, gdyż dotyczy ono wynajmu lub wydzierżawiania na cele mieszkaniowe zaś opisane świadczenia powinny być traktowane jako szczególne świadczenie związane ze stosunkiem pracy i nie powinny być rozpatrywane w kategoriach najmu lub dzierżawy. Jednocześnie podatnik uznał, że będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z budową budynku.

Dyrektor KIS nie zgodził się z takim stanowiskiem i uznał je za nieprawidłowe. Wskazał przy tym, że nieodpłatne udostępnianie mieszkań stanowi nieodpłatne świadczenie usług, jednak w świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT nie będzie podlegało opodatkowaniu, gdyż celem tych usług jest realizacja celów gospodarczych podatnika. W związku z tym, zdaniem Dyrektora KIS, świadczenie to nie będzie podlegało VAT. Natomiast w kwestii prawa do odliczenia, Dyrektor KIS uznał, że skoro możliwe jest bezpośrednie przyporządkowanie wydatków inwestycyjnych na budowę budynku do czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT (nieodpłatne udostępnienie mieszkań pracownikom), podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Interpretacja została zaskarżona przez podatnika do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, ten jednak nie podzielił jego argumentów. WSA uznał, że organ prawidłowo zinterpretował przepisy i zastosował je do przedstawionego stanu faktycznego. W ślad za organem stwierdził, iż nieodpłatne udostępnienie mieszkań pracownikom jest pośrednio związane z działalnością gospodarczą podatnika, ale jednak nie podlega opodatkowaniu VAT. Konsekwentnie, wydatki poniesione na budowę budynku, w którym znajdować się będą opisane lokale należy uznać za związanie z czynnościami nieopodatkowanymi, a zatem podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Z rozstrzygnięciem WSA można polemizować – pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi, które wykonuje podatnik w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jest bowiem wystarczający dla uzasadnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego.