Zmiany objęte pakietem SLIM VAT możliwe już od 1 stycznia 2021 r.
1 stycznia 2021 r. najprawdopodobniej wejdzie w życie tzw. pakiet SLIM VAT przewidujący nowelizację przepisów ustawy o VAT. 16 grudnia br. nowelizacja została przyjęta przez Senat. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów, zmiany te zawierają rozwiązania upraszczające rozliczanie podatku VAT przez podatników, na co ma wskazywać sama nazwa „SIMPLE, LOCAL and MODERN”. Jednak niektóre zmiany z pewnością uproszczeniem nie są i mogą przysporzyć podatnikom sporo problemów.
Poniżej przedstawiamy krótkie omówienie zmian przepisów ustawy o VAT wprowadzanych pakietem SLIM VAT.
|
ZAKRES ZMIAN |
OMÓWIENIE |
| Brak wymogu posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej zmniejszającej przez odbiorcę
ZMIANA PROBLEMATYCZNA |
Zmiana w art. 29a ust. 13 ustawy o VAT polega na likwidacji wymogu posiadania przez wystawcę faktury korygującej „in minus” potwierdzenia jej odbioru przez nabywcę w celu obniżenia podstawy opodatkowania i podatku VAT, jednak nie oznacza to, do obniżenia VAT wystarczające będzie wystawienie faktury korygującej.
Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu, obniżenie takie może być dokonane w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem jednak, że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługi warunki obniżenia podstawy opodatkowania określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. Jeśli podatnik nie będzie posiadać odpowiedniej dokumentacji w okresie, w którym została wystawiona faktura korygująca, wówczas fakturę korygującą można będzie wykazać w okresie, w którym dokumentację tę uzyska. Oznacza to, że zamiast potwierdzenia odbioru faktury korygującej dostawca będzie zobowiązany posiadać inną dokumentację, która potwierdza dokonane z nabywcą uzgodnienia w zakresie korekty. Jeszcze trudniejsza sytuacja będzie w przypadku nabywcy uprawnionego do rabatu, czy innego tytułu obniżającego wcześniejszą sprzedaż. Z punktu widzenia nabywcy otrzymanie faktury korygującej nie ma żadnego znaczenia, gdyż na podstawie znowelizowanego art. 86 ust. 19a ustawy o VAT, będzie on zobowiązany do zmniejszenia kwoty VAT naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania zostały uzgodnione z dostawcą towarów lub usługodawcą, jeżeli przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione. Jeśli nie zostały spełnione, wówczas ujęcie faktury korekty powinno mieć miejsce w okresie, w którym warunki będą spełnione. W świetle powyższych zmian, aby zapewnić prawidłowe wykazywanie faktur korygujących po obu stronach, wydaje się, że konieczne będzie wprowadzenie odpowiedniej procedury wewnętrznej mającej na celu udokumentowanie przez komórki merytoryczne uzgodnienia warunków obniżenia wartości sprzedaży oraz ich spełnienia i przekazanie takiej dokumentacji do osób zajmujących się rozliczeniami VAT w firmie. Co istotne, przepisy przejściowe przewidują możliwość stosowania do końca 2021 r. dotychczasowych zasad w zakresie wykazywania faktur korygujących w rozliczeniach VAT, jeśli zostanie to uzgodnione na piśmie między dostawcą i nabywcą przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r. |
| Uchylenie art. 7 ust. 8 ustawy o VAT dotyczącego transakcji łańcuchowych
ZMIANA PROBLEMATYCZNA |
Uchylenie art. 7 ust. 8 ustawy o VAT odnoszącego się do transakcji łańcuchowych, jak twierdzi Ministerstwo Finansów, wynika faktu, że regulacja nie ma podstaw w przepisach Dyrektywy VAT i każda transakcja powinna być analizowana zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi dostawy towarów zdefiniowanej jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.
Jednakże uchylenie tego przepisu może potencjalnie skutkować zmianą kwalifikacji podatkowej niektórych transakcji uznawanych dotychczas za transakcje łańcuchowe, np. w odniesieniu do czynności dokonywanych przez operatorów kart paliwowych, którzy są obecnie traktowani jak nabywcy i sprzedawcy towarów rozliczanych za pomocą kart paliwowych. W uzasadnieniu tej zmiany Ministerstwo Finansów powołało właśnie orzeczenie TSUE dotyczące opodatkowania kart paliwowych (wyrok z 15 maja 2019 r. w sprawie C-235/18 Vega International Car Transport and Logistic), w którym Trybunał uznał, że wystawca karty paliwowej nie dokonuje dostawy paliwa, lecz świadczy usługę finansową zwolnioną z VAT. Skutkuje to brakiem prawa do odliczenia podatku VAT zarówno przez operatora kart paliwowych, jak i przez nabywcę towarów będącego użytkownikiem kart paliwowych. |
| Ograniczenie ważności WIS przez 5 lat od dnia jej wydania
ZMIANA PROBLEMATYCZNA |
Nowy art. 42ha ustawy o VAT wprowadza ograniczenie ważności wiążącej informacji stawkowej (WIS) do 5 lat od dnia ich wydania dla podatnika. Dotychczas takiego ograniczenia nie było i nie wydaje się ono potrzebne, ponieważ jakakolwiek zmiana przepisu, bądź stanu faktycznego powoduje automatyczne wygaśnięcie mocy WIS (podobnie jak w przypadku interpretacji indywidualnej). Dodatkowo, przepis przejściowy przewiduje, że WIS wydane przed wejściem w życie nowelizacji są ważne przez okres 5 lat od wejścia w życie zmian. |
| Uregulowanie zasad wykazania faktury korygującej zwiększającej
ZMIANA DOPRECYZOWUJĄCA |
Obecne przepisy nie zawierają zasad wykazywania faktur korygujących „in plus” w rozliczeniach VAT. Nowe przepisy wprowadzone w art. 29a ust. 17 ustawy o VAT są zbieżne z obecną praktyką wypracowaną na podstawie orzecznictwa.
W przypadku gdy podstawa opodatkowania ulegnie zwiększeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania. Oznacza to, że w przypadku błędów popełnionych już przy wystawieniu faktury pierwotnej, fakturę korygującą należy wykazać wstecznie w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy dotyczący pierwotnej faktury. Może to skutkować koniecznością zapłaty zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę. Jeśli natomiast korekta „in plus” wynika z nowych okoliczności, nieznanych w momencie wystawienia pierwotnej faktury, faktura korekta powinna być wykazana w bieżącym okresie. |
| Wydłużenie terminu na odliczenie VAT naliczonego
ZMIANA KORZYSTNA |
Niewątpliwie korzystną zmianą jest wydłużenie terminu na odliczenie VAT naliczonego na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy o VAT z obecnych 3 miesięcy (tj. miesiąc powstania obowiązku podatkowego/otrzymania faktury lub 2 kolejne miesiące) do 4 miesięcy (odpowiednio 3 kolejne miesiące). Dla rozliczeń kwartalnych pozostaje dotychczasowa zasada ograniczona łącznie do trzech okresów rozliczeniowych. |
| Podwyższenie limitu progu kwotowego dla prezentów o małej wartości do 20 zł
ZMIANA KORZYSTNA |
Korzystne jest również podwyższenie z 10 zł do 20 zł limitu kwotowego, który pozwala uznać wydawane nieodpłatnie towary za tzw. prezenty o małej wartości, które nie podlegają obowiązkowi naliczenia VAT należnego przy ich nieodpłatnym wydaniu na podstawie art. 7 ust. 2 w zw. ust. 4 ustawy o VAT, bez konieczności prowadzenia ewidencji osób obdarowanych. |
| Odliczenie VAT naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług noclegowych w celu ich odsprzedaży
ZMIANA KORZYSTNA |
Korzystną zmianą jest wprowadzenie w art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy o VAT możliwości odliczenia VAT naliczonego od nabycia usług noclegowych, jeśli są one nabywane w celu ich odprzedaży (refakturowania), opodatkowanego zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT. Przepis ten wprowadza fikcję prawną skutkującą uznaniem podatnika, działającego w imieniu własnym ale na rzecz osoby trzeciej, jako nabywcy i świadczącego usługę. Obecnie w przypadku nabycia usług noclegowych nie ma możliwości odliczenia VAT naliczonego, również jeśli usługa ta jest refakturowana – na inny podmiot lub na osobę fizyczną. |
| Doprecyzowanie limitu kwotowego dla obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności
ZMIANA DOPRECYZOWUJĄCA |
Obowiązujący obecnie art. 108a ust. 1a ustawy o VAT jest bardzo niefortunnie skonstruowany, gdyż w odniesieniu do transakcji objętych obowiązkowym split payment referuje do kwoty brutto z faktury, która „stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców”, czyli kwotę 15.000 zł. Oczywiście w praktyce podatnicy – zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych – stosują split payment do faktur na kwotę „przekraczającą 15.000 zł” i dokładnie takie będzie brzmienie nowego przepisu. |
| Wyłączenie MPP w przypadku potrącenia wierzytelności
ZMIANA KORZYSTNA |
Wątpliwości interpretacyjne wywoływał również obecny przepis art. 108a ust. 3d ustawy o VAT, który wyłącza obowiązkowy split payment w przypadku potrącenia wierzytelności, o których mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego. W praktyce występują bowiem również inne potrącenia niż wynikające z wymienionego przepisu KC i nowy brzmienie przepisu rozszerza wyłączenie z MPP na wszelkie rodzaje potrąceń wierzytelności (w tym potrącenia wielostronne). |
| Wydłużenie terminu na wywóz towarów dla zachowania stawki 0% przy opodatkowaniu zaliczek z tytułu eksportu towarów
ZMIANA KORZYSTNA |
Obecnie art. 41 ust. 9a ustawy o VAT w przypadku zaliczek na poczet eksportu towarów wymaga, by wywóz towarów nastąpił w ciągu 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zaliczkę, oraz by w tym terminie podatnik otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE. W sytuacji, gdy wywozu towaru nie zostanie dokonany w ciągu 2 miesięcy podatnik jest zobowiązany do wykazania otrzymanej zaliczki w deklaracji VAT wstecznie zgodnie z obowiązującą w kraju stawką VAT. Po wejściu w życie nowych przepisów termin dotyczący wywozu towarów w eksporcie zostanie wydłużony z 2 do 6 miesięcy. |
| Opcjonalne stosowanie tożsamych kursów walut dla celów rozliczeń VAT i podatku dochodowego
ZMIANA KORZYSTNA |
Nowe przepisy zawarte w ust. 2a-2d art. 31a ustawy o VAT wprowadzają możliwość wyboru przez podatnika zasad przeliczania na złote podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej dla celów rozliczeń VAT, zgodnie z zasadami przeliczania przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania dla danej transakcji.
Wybraną zasadę przeliczania kursu walut podatnik jest obowiązany stosować przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy. |
| Możliwość uzyskania WIS także dla towarów, które są klasyfikowane wg PKWiU
ZMIANA KORZYSTNA |
Obecne brzmienie przepisów dotyczących wiążącej informacji stawkowej (WIS) (art. 42a pkt 2 ustawy o VAT) powoduje, że w odniesieniu do towarów można wystąpić tylko o klasyfikację według kodu Nomenklatury scalonej (CN) albo PKOB (dla obiektów budowlanych). Jedynie dla usług można występować w oparciu o PKWiU (z 2015 r.). Przy czym co do zasady WIS wydawana jest nie tylko w odniesieniu do stawek VAT, ale również na potrzeby innych przepisów, które identyfikują towary według określonej klasyfikacji. Przykładem takich przepisów jest lista towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności), które są definiowane według PKWiU (obecnie z 2008 r., a po wejściu w życie zmian z 2015 r.).
Po wejściu w życie zmian będzie więc możliwość uzyskania WIS, jeśli podatnik ma wątpliwości dotyczące zaklasyfikowania towarów według PKWiU, czyli również dla potrzeb obowiązkowego MPP. |
| Zmiana załącznika nr 15 do ustawy o VAT
ZMIANA DOPRECYZOWUJĄCA |
Nowelizacja wprowadza nowy załącznik nr 15 do ustawy o VAT, który zawiera katalog towarów i usług objętych obowiązkowym split payment. Przede wszystkim zmianie ulegnie klasyfikacja PKWiU stosowana dla potrzeb tego załącznika (z PKWiU z 2008 r. na PKWiU z 2015 r.), jednak same symbole PKWiU się nie zmieniają. Doprecyzowane zostaną niektóre pozycje w załączniku nr 15, więc konieczne będzie jego przeanalizowanie pod kątem działalności firmy.
Jedną z istotniejszych zmian jest nowe brzmienie poz. 70 załącznika dotyczącego generalnie złomu, który wcześniej odnosił się do „wraków”, natomiast w nowym brzmieniu: PKWiU 38.11.49.0 „Zużyte samochody, komputery, telewizory i inne urządzenia przeznaczone do złomowania”. Każdy podatnik, którego dotyczy split payment – zarówno po stronie sprzedaży jak i zakupów – powinien przeanalizować dokładnie nowe brzmienie załącznika nr 15. |
| Nowy system elektroniczny dla podmiotów dokonujących zwrotu podatku VAT podróżnym w ramach systemu TAX FREE
NOWE PRZEPISY |
Znowelizowane przepisy wprowadzają wyłącznie elektroniczny obieg dokumentów z wykorzystaniem systemu TAX FREE.
Zmiana przepisów zakłada, że sprzedawca w momencie sprzedaży na rzecz cudzoziemców będzie zobowiązany do wystawienia elektronicznego dokumentu TAX FREE oraz przesyłania go do systemu informatycznego Krajowej Administracji Skarbowej, w przeznaczonej do tego aplikacji. Aplikacja umożliwi również przesyłanie przez Krajową Administrację Skarbową do sprzedawcy zwrotnej informacji z elektronicznym potwierdzeniem wywozu przez podróżnego poza terytorium UE towarów wskazanych w poszczególnych dokumentach TAX FREE. Zmiany w zakresie zwrotu VAT cudzoziemcom wejdą w życie 1 stycznia 2022 r. |
Powyżej przedstawione zostały tylko niektóre, najistotniejsze, ze zmian wprowadzanych projektem ustawy nowelizującej ustawę o VAT w ramach tzw. pakietu SLIM VAT, na które chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę.
*****
W przypadku zainteresowania powyższymi informacjami i ich wpływem na Państwa działalność, prosimy o kontakt z:
Tomaszem Michalikiem Tomasz.Michalik@mddp.pl tel. + 48 22 322 68 88
Janiną Fornalik Janina.Fornalik@mddp.pl tel. + 48 22 322 68 88
lub Państwa doradcą ze strony MDDP.