Miejsce świadczenia usług – ogólnie

Jak ustalić miejsce świadczenia usługi?

Do gamy czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług wchodzi nie tylko odpłatna dostawa towarów, lecz także odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

O ile świadczenie usług pomiędzy polskimi podatnikami najczęściej nie przysparza wielu problemów, o tyle rozszerzając zakres swoich usług dla kontrahentów z innych krajów, podatnicy mogą spotkać się z trudnością, jak podejść do takiej transakcji pod kątem podatku VAT.

Z pomocą przychodzą nam przepisy ustawy o VAT pomagające ustalić, w którym państwie wyświadczona przez nas usługa podlega opodatkowaniu. Co ciekawe, nie zawsze wyborem będzie miejsce, w którym ta usługa jest fizycznie wykonywana!

Podatnik, czyli kto?

Od prawidłowego określenia miejsca świadczenia usługi  będzie zależało, w którym kraju dana usługa będzie opodatkowana podatkiem VAT.

Ustawa o VAT, rozróżnia ustalenie miejsca świadczenia usługi, w zależności od tego czy świadczona jest ona na rzecz podatnika, czy na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.

Tutaj nasuwa się kolejne pytanie – co rozumieć pod pojęciem podatnika?

W art. 28a ustawy o VAT, zdefiniowano pojęcie podatnika specjalnie na potrzeby stosowania rozdziału o miejscu świadczenia usług.

Podatnikami są zatem:

• podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą;
• osoby prawne nieprowadzące działalności gospodarczej, lecz zidentyfikowane lub obowiązane do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.

Powyższa definicja odnosi się do wykonywania działalności/ identyfikacji do celów podatku zarówno w Polsce, jak i innym kraju UE czy kraju trzecim.

Jak określić podmioty niebędące podatnikami? Zgodnie z praktyką, są to wszystkie inne podmioty (niespełniające powyższej definicji podatnika).

Miejsce świadczenia usług – dwie ,,złote” zasady

W ustawie o VAT określono dwie ogólne zasady określające miejsce świadczenia usług, opisane w artykułach 28b oraz 28c.  Mianowicie, jeżeli usługa świadczona jest na rzecz:

• podatnika, to miejscem jej świadczenia jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (nabywca usługi zobligowany jest do rozliczenia podatku VAT);
• podmiotów niebędących podatnikami, to miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej (usługodawca rozlicza podatek VAT).

Dominujące znaczenie przy określaniu miejsca świadczenia usługi ma zatem siedziba działalności gospodarczej. W skrócie, jest to miejsce  gdzie zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem.

Wczytując się głębiej w przywołane artykuły ustawy o VAT można wywnioskować również, że jeżeli usługa świadczona jest dla/ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej danego podmiotu, które znajduje się w innym państwie niż jego siedziba, to usługa opodatkowana jest w państwie, w którym to stałe miejsce się znajduje.

Jak rozpoznać stałe miejsce prowadzenia działalności Twojego kontrahenta? Jest to z pewnością temat na kolejny wpis naszego cyklu. Mówiąc ogólnie, jest to miejsce  inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić temu podatnikowi odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Przykładowo, jako polski przedsiębiorca  świadczysz usługi utylizacji odpadów dla przedsiębiorcy z siedzibą działalności gospodarczej we Francji. Francuska firma posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski (biuro, magazyn – zatrudnia również w Polsce pracowników) i usługi utylizacji odpadów świadczone są dla tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W takim przypadku usługa podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, ponieważ jest wykonywana dla tego stałego miejsca prowadzenia działalności.

W przypadkach kiedy brak jest zdefiniowanej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługobiorca/usługodawca  posiada stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Zanim określisz miejsce świadczenia usługi – sprawdź wyjątki

Oczywiście, w ustawie VAT zapisano szereg wyjątków od powyżej opisanych zasad ogólnych. Dopiero po wykluczeniu, że podatnika nie dotyczą te wyjątki (zasady szczególne) – można przejść do zastosowania zasad ogólnych. Wyjątki dotyczą między innymi usług związanych z  nieruchomościami, usług transportu czy usług wstępu na imprezy. Mamy nadzieję, że wznieciliśmy Twoją ciekawość – o zasadach szczególnych opowiemy w ramach kolejnych wpisów cyklu Akademia Pana Taxa.