Poręczenia wewnątrzgrupowe okiem organów skarbowych

W tym roku pojawiły się dwa wyroki dotyczące poręczeń wewnątrzgrupowych w kontekście cen transferowych. Od kilku lat jest to gorący temat, który nadal budzi wiele wątpliwości i przysparza problemów podatnikom. Wyroki przybliżyły podejście organów skarbowych do niektórych kwestii związanych z tym tematem. Najciekawsze kwestie opisujemy poniżej. Czy wartość transakcji to wyłącznie prowizja czy też kwota poręczana? Jednoznaczna odpowiedz na to pytanie nie została niestety przedstawiona w żadnym z wyroków. Natomiast, wskazując czy obowiązek przygotowania dokumentacji powstał (co było przedmiotem wyroków), organy brały pod uwagę wyłącznie wartość prowizji. Jest to sprzeczne z ostatnio wydanymi interpretacjami, o których pisaliśmy TU (interpretacje wskazują, że jako wartość transakcji również w przypadku gwarancji należy wziąć zarówno wartość poręczaną jak i prowizję). Jak zweryfikować rynkowość wynagrodzenia w transakcji poręczenia? Organy bezsprzecznie wskazują, że udzielenie poręczeń powinno być dokonywane za wynagrodzeniem. W obu przypadkach organy podatkowe, szacując wartość opłaty za poręczenie, wystąpiły do instytucji finansowych z wnioskiem o przesłanie danych dotyczących wysokości prowizji i opłat stosowanych przy udzielaniu poręczeń przedsiębiorcom. Kontrolujący odrzucili skrajne oferty, w tym odpowiedź banku, który wskazał, że udzieliłby poręczenia bez opłaty. Jak ustalić warunki porównywalności? Organy zaznaczyły, że ustalenie wynagrodzenia przez spółkę tylko na podstawie jednej oferty (co zrobił podatnik) jest niewystarczające, a wysokość prowizji stosowanej w transakcji należy porównać do przedziału wartości rynkowych. Wskazano także, że istotne jest, aby oferty przyjęte do analizy były z okresu porównywalnego do daty zawarcia transakcji. Co ciekawe, w zapytaniach ofertowych, kontrolujący nie odnieśli się do sytuacji finansowej podatnika. Należy podkreślić, że nieuwzględnienie w analizie pozycji finansowej podmiotów otrzymujących poręczenie wydaje się nieuzasadnione i nieodpowiadające praktyce rynkowej. Niezależne instytucje finansowe ustalając swoje wynagrodzenie analizują ryzyko głównie poprzez analizę sytuacji finansowej pożyczkobiorcy czy podmiotu otrzymującego gwarancję. Czy analiza porównawcza powinna być przeprowadzana na moment zawarcia transakcji czy z perspektywy bieżącego okresu? Sąd uznał, że szacowanie powinno być dokonane z perspektywy daty zawarcia transakcji, gdyż zgodnie z Rozporządzeniem organy nie mogą przy szacowaniu uwzględniać okoliczności, które nie mogły być znane na moment zawierania transakcji. Otwarte pozostaje pytanie, czy przygotowując aktualizację analiz porównawczych (zgodnie z nowymi przepisami przynajmniej raz na trzy lata), w przypadku transakcji finansowych za każdym razem należy odnosić się do danych z daty zawarcia transakcji czy też należy zweryfikować rynkowość wynagrodzenia w oparciu o najnowsze dane, z perspektywy danego roku. Wydaje się, że na odpowiedź na to pytanie pozostanie podatnikom jeszcze trochę poczekać. Czy w przypadku gwarancji powinno się stosować najniższą możliwą stawkę rynkową? Organy nie zgodziły się z takim podejściem, wskazując, że zapis w rozporządzeniu ma zastosowanie wyłącznie do transakcji pożyczek, a nie wszystkich transakcji finansowych. Czy dla transakcji realizowanych bez wynagrodzenia należy przygotowywać dokumentację cen transferowych? W ocenie organów limity określające, czy transakcja podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu, powinny być ustalane w oparciu o rynkową wartość transakcji, a nie wartość w wysokości zadeklarowanej przez podatnika (lub jej brak, w przypadku świadczeń nieodpłatnych), która potencjalnie może być nierynkowa. Jeśli rynkowa wartość transakcji przekracza próg, spółka powinna przygotować dokumentację. Zdaniem organów inna interpretacja przepisów mogłaby prowadzić do wskazywania przez podatników niższych wartości transakcji, aby uniknąć obowiązku przygotowywania dokumentacji. Podejście zaprezentowane w wyroku sugeruje, że podatnik w pierwszej kolejności, jeszcze przed oceną obowiązków oraz przed przygotowaniem dokumentacji podatkowej, powinien dokonać analizy rynkowości wynagrodzenia. Dla bezpieczeństwa, zatem rekomendowane wydaje się dokonanie przez podatnika wstępnego szacunku przedziału rynkowego przy zawieraniu transakcji wewnątrzgrupowych np. w przypadku poręczeń poprzez wysłanie zapytania ofertowego do kliku banków i analizę otrzymanych odpowiedzi. *** Wyroki nie przyniosły odpowiedzi na większość wątpliwości podatników. Natomiast kolejny raz organy jednoznacznie wskazują, że rzetelnie przygotowywana dokumentacja cen transferowych jest podstawowym elementem zapewniającym bezpieczeństwo podatkowe spółkom, z czym niewątpliwie należy się zgodzić. Sygnatury przytoczonych wyroków: I SA/Ol 88/18 I SA/Bk 1832/17