Zwolnienie z VAT usług pośrednictwa w zawieraniu umów o zarządzanie PPK

Czego dotyczyła sprawa?

24 września 2024 roku Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok[1], w którym oddalił skargę kasacyjną organu. Sprawa dotyczyła kwestii zwolnienia z VAT usług pośrednictwa w zawieraniu umów o zarządzanie pracowniczymi planami kapitałowymi (dalej: PPK).

Analiza takich usług w kontekście zastosowania ewentualnego zwolnienia z VAT wymaga uświadomienia sobie, że funkcjonowanie PPK opiera się na dwuetapowym procesie dystrybucji PPK. W pierwszej kolejności to pomiędzy podmiotem zatrudniającym a wybraną instytucją finansową zawierana będzie umowa o zarządzanie PPK. Natomiast drugim etapem będzie zawarcie umowy o prowadzenie PPK.

W związku z tym należy rozważyć, czy elementy umowy o prowadzenie PPK i samo prowadzenie PPK, przyjmując fakt dwuetapowości tego procesu, mieści się w pojęciu usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub usługi ubezpieczeniowe. Natomiast usługi te nie są objęte zwolnieniem na podstawie przepisów dotyczących usług zarządzania PPK, które nie obejmują pośredniczenia w takim zarządzaniu.

Zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami, każdy podmiot zatrudniający jest zobowiązany do zawarcia umowy o zarządzanie PPK. W omawianej sprawie bank zawarł umowę dystrybucyjną z A. Polska S.A., w ramach której A. powierzyła bankowi świadczenie usług pośrednictwa w celu zawarcia przez zatrudniającego umowy o zarządzanie PPK z funduszem oraz nabywania przez pracowników jednostek uczestnictwa w funduszu. Za wykonane usługi bankowi przysługiwało wynagrodzenie z tytułu wykonywania tych czynności, zakończonych zawarciem umowy o zarządzanie PPK z funduszem.

Czy usługi podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT

W związku z tym stanem faktycznym, bank zadał organowi interpretacyjnemu pytanie: czy opisane usługi podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT?

W przypadku uznania, że usługi stanowią usługi zwolnione z VAT jako usługi zarządzania PPK albo usługi opodatkowane podstawową stawką VAT, w którym momencie bank powinien rozpoznawać moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług?

Organ interpretacyjny nie zgodził się z bankiem, że opisane usługi stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe zwolnione z podatku VAT oraz że alternatywnie istnieje możliwość zakwalifikowania ich jako zwolnione z podatku VAT jako usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych albo usług zarządzania PPK.

Odnośnie do pytania drugiego organ również uznał stanowisko banku za nieprawidłowe. Wskazał, że bank powinien rozpoznawać moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usług z dniem wykonania usług, rozumianym każdorazowo jako dzień przekazania raportu będącego podstawą dla ustalenia wysokości wynagrodzenia przysługującego bankowi w danym roku.  

Wyrok WSA w Warszawie

17 września 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok[2], w którym uchylił zaskarżoną interpretację.

W uzasadnieniu wskazał, że wydając interpretację organ pominął fakt, że funkcjonowanie PPK opierać się będzie na dwuetapowym procesie dystrybucji PPK. Tym samym organ powinien wziąć pod uwagę, że bank będzie pośredniczyć de facto nie tylko w zawieraniu umów o zarządzanie, ale również umów o prowadzenie PPK.

Na ten wyrok organ wniósł skargę kasacyjną do NSA, która została oddalona.  

***

Kluczowe przepisy: art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. g, pkt 37, pkt 41 u.p.t.u.

[1] Sygn. I FSK 147/21.

[2] Sygn. III SA/Wa 2547/19.