Brak badania technicznego a możliwość pełnego odliczenia VAT od pojazdu, który ze względu na konstrukcję nie może być używany do celów prywatnych

Wyrok NSA z 11 września 2024 r., sygn. I FSK 1414/21.

Czego dotyczyła sprawa?

Sprawa dotyczyła interpretacji o którą wystąpiła gmina w związku z zakupem pojazdu (samochodu ciężarowego) w 2017 r., który dopiero w 2020 r. został poddany dodatkowemu badaniu technicznemu. Chodziło o badanie, które miało potwierdzić spełnienie kryteriów z art. 86a ust. 9 pkt 2 ustawy o VAT. W wyniku badania w dowodzie rejestracyjnym dokonano zapisu, że pojazd odpowiada warunkom określonym technicznym (zapis „VAT-2”).

Między zakupem a badaniem technicznym, tj. między 2017 a 2020 rokiem, nie dokonywano zmian konstrukcyjnych, a pojazd był używany zarówno do czynności opodatkowanych jak i zwolnionych z VAT.

Pytanie we wniosku dotyczyło wymogu stosowania ograniczenia z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT dla rozliczeń z okresu 2017-2020, a więc w czasie przed wykonaniem badania technicznego, dla towarów i usług kupowanych w związku z użytkowaniem tego pojazdu.

Gmina argumentowała że VAT związany z zakupem samego samochodu, jak też towarów i usług związanych z jego użytkowaniem, powinien móc być rozliczany w 100% bez stosowania wskazanego ograniczenia. Powoływała się dodatkowo na fakt że ustawa o VAT nie wskazuje, w jakim terminie takie badanie techniczne należałoby wykonać.

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej

Dyrektor KIS uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe[1]. W uzasadnieniu motywował swoje stanowisko tym, że zgodnie z ustawą o VAT[2] warunkiem koniecznym jest posiadanie zaświadczenia uzyskanego w wyniku dodatkowego badania technicznego potwierdzającego ten fakt. Oznacza to, że posiadanie adnotacji w dowodzie rejestracyjnym staje się obowiązkiem, jeśli podatnik chce odliczać VAT w pełnej wysokości.

Dodatkowo organ podatkowy wskazał, że obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest prawem, nie obowiązkiem – i w takim przypadku to prawo powinno być poparte dokumentami. I choć przepisy nie wskazują terminu na przeprowadzenie takiego badania, ich wpływ na możliwość odliczenia podatku sprawia, że powinno być przeprowadzone niezwłocznie po zakupie pojazdu, nie później niż do czasu złożenia deklaracji za dany okres. Dyrektor KIS powiązał zatem prawo do odliczenia wydatków związanych z takim pojazdem w pełnej wysokości z terminem uzyskania zaświadczenia. Sprawa trafiła do WSA w Krakowie.

Wyrok WSA w Krakowie

WSA w Krakowie[3] uchylił zaskarżoną interpretację. Powołując się m.in. na wyrok NSA z 7 czerwca 2018 r.[4] wskazał, że warunkiem do pełnego odliczenia są odpowiednie cechy konstrukcyjne, które badanie techniczne tylko potwierdza, natomiast samo badanie takiego prawa nie kreuje.

Ważny w tym przypadku jest fakt, że pojazd już posiada cechy konstrukcyjne wykluczające używanie go do celów osobistych, a więc samo badanie nie powinno być warunkiem dającym uprawnienie do pełnego odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z tym pojazdem.

W tej sytuacji, zdaniem WSA, stanowisko organu wydającego zaskarżoną interpretację narusza zasadę proporcjonalności, a samo badanie techniczne powinno być traktowane jako dowód posiadania przez pojazd określonych cech, a nie jako warunek dla pełnego odliczenia. Od tego wyroku została wniesiona skarga kasacyjna do NSA.

Wyrok NSA

NSA oddalił skargę kasacyjną nie zgadzając się ze stanowiskiem organu podatkowego. W ustnym uzasadnieniu wskazał, że warunkowanie pełnego odliczenia nie powinno być związane z terminem dodatkowego badania technicznego.

Posiadanie przez pojazd określonych cech konstrukcyjnych jest warunkiem zastosowania prawa do odliczenia podatku naliczonego w całości, a badanie techniczne to tylko wymóg formalny, który je potwierdza, ale nie kreuje samoistnie prawa do odliczenia.

Należy również brać pod uwagę cel regulacji i ich sens, a także fakt, że wymogi formalne nie mogą naruszać zasady proporcjonalności.

Znaczenie w VAT

Jest to kolejny wyrok w którym sąd odwołuje się do istoty i celu przepisów, podkreślając, że brak spełnienia niektórych wymogów formalnych nie może naruszać zasady proporcjonalności. Ważne jest także, aby każdorazowo przyjrzeć się sprawie indywidualnie i pamiętać, że niektóre wymogi formalne mają ważną wartość dowodową, ale niekoniecznie kreują prawo do odliczenia. 

***

[1] Interpretacja indywidualna z 12 października 2020 r.

[2] Art. 86a ust. 4 pkt 2 w związku z art. 86a ust. 9 ustawy o VAT.

[3] Wyrok WSA w Krakowie z 11 marca 2021 r., sygn. I SA/Kr 1213/20.

[4] Wyrok o sygn. I FSK 965/16.