VAT od usług w obrocie międzynarodowym – ważny wyrok TSUE

W dniu 13 czerwca 2024 roku, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie C-533/22, dotyczącej interpretacji przepisów o podatku od wartości dodanej (VAT) w kontekście określenia miejsca świadczenia (opodatkowania ) usług i pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności dla VAT (Fixed Establishment).

Znaczenie wyroku

Wyrok TSUE ma istotne znaczenie dla firm działających w międzynarodowych modelach biznesowych oraz w ramach grup kapitałowych na terenie Unii Europejskiej. Określa on, że dla poprawnego określenia miejsca świadczenia usług i obowiązku podatkowego istotne są konkretne zasoby techniczne i ludzkie oraz sposób ich wykorzystania, a nie jedynie struktura grupy czy umowy między podmiotami.

Dzięki temu orzeczeniu, przedsiębiorstwa mają większą jasność co do kryteriów, które powinny być spełnione dla uznania, iż posiadają stałe miejsce prowadzenia działalności dla VAT w innym państwie członkowskim. Wyrok ten pomaga również w unikaniu podwójnego opodatkowania oraz w zapewnieniu większej przejrzystości i pewności prawnej w transakcjach międzynarodowych.

Kontekst sprawy

Sprawa dotyczyła dwóch firm należących do tej samej grupy – SC Adient Ltd & Co. KG z Niemiec (Adient Germany) oraz SC Adient Automotive România SRL (Adient Romania). Adient Germany zlecała Adient Romania świadczenie usług związanych z produkcją pokrowców na siedzenia samochodowe, dostarczając surowce oraz zarządzając procesem produkcyjnym. Poza usługami w zakresie przetwarzania i montażu elementów tapicerskich Adient Romania świadczyła także określone powiązane usługi pomocnicze na rzecz Adient Germany.

Strony uznały, że miejsce świadczenia (opodatkowania VAT) usług świadczone przez Adient Romania na rzecz Adient Niemcy było określone w miejscu, w którym spółka będąca nabywcą miała siedzibę. Zatem Adient Rumunia wystawiał faktury bez VAT, gdyż jego zdaniem usługi te powinny być opodatkowane w Niemczech (na zasadzie odwrotnego obciążenia).

W wyniku kontroli podatkowej, organ podatkowy stwierdził jednakże, że usługi Adient Rumunia świadczone były na rzecz stałego zakładu miejsca prowadzenia działalności gospodarczej Adient Niemcy w Rumunii. Organ ten wywnioskował z tego, że miejsc świadczenia (opodatkowania) przedmiotowych usług jest w Rumunii, a zatem Adient Rumunia miał obowiązek wystawienia faktur z rumuńskim podatkiem VAT.

Główne pytania prejudycjalne

Trybunał Argeș w Rumunii zwrócił się do TSUE z pytaniami dotyczącymi interpretacji przepisów unijnych. Kluczowe kwestie dotyczyły tego, czy Adient Germany posiada „stałe miejsce prowadzenia działalności dla VAT” w Rumunii, co wpływałoby na miejsce opodatkowania usług świadczonych przez Adient Romania.

Wyrok TSUE

TSUE stwierdził, że:

1. Przynależność do tej samej grupy nie oznacza automatycznie istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej: Sam fakt, że dwie firmy należą do tej samej grupy i są związane umową na świadczenie usług, nie wystarcza do uznania, że firma (nabywca) posiada stały zakład w innym państwie członkowskim (w państwie członkowskim usługodawcy).
2. Struktura w innym państwie członkowskim nie przesądza o istnieniu stałego zakładu: Nawet jeśli firma posiada strukturę w innym państwie członkowskim, która uczestniczy w dostarczaniu produktów powstałych w wyniku świadczonych usług, nie oznacza to automatycznie, że firma ta ma stały zakład w tym państwie, zwłaszcza jeśli większość tych transakcji odbywa się poza granicami tego państwa.
3. Zasoby techniczne i ludzkie muszą być odrębne: Firma nie posiada stałego zakładu w innym państwie członkowskim, jeśli jej zasoby techniczne i ludzkie w tym państwie nie są odrębne od zasobów używanych przez dostawcę do świadczenia tych usług lub jeśli zasoby te pełnią jedynie pomocnicze funkcje administracyjne.

Podsumowanie

TSUE w swoim wyroku w sprawie C-533/22 jasno określił, że przynależność do tej samej grupy kapitałowej oraz zawarcie umowy na świadczenie usług nie przesądzają automatycznie do uznania, że firma posiada stały zakład w innym państwie członkowskim. Dla takiego uznania konieczne jest m.in., aby firma miała w tym państwie odpowiednie zasoby techniczne i ludzkie, które są odrębne i używane do prowadzenia działalności gospodarczej w sposób trwały. Wyrok ten stanowi ważny precedens dla interpretacji przepisów o VAT w Unii Europejskiej.