Rabat pośredni – moment ujęcia i JPK_VAT

O rabatach pośrednich w kontekście podatku należnego i naliczonego pisaliśmy już na blogu (naliczony oraz należny). Dziś omówimy kwestie techniczne: dokumentacji i raportowania.

Jak wskazywaliśmy – zgodnie z orzecznictwem w tym zakresie –  przyznanie rabatu pośredniego podmiotowi, na rzecz którego podatnik nie dokonuje bezpośrednich dostaw, z perspektywy podatku VAT stanowi rabat i wpływa na wysokość podstawy opodatkowania. Podmiot udzielający rabatu ma wobec tego prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego, a beneficjent rabatu – obowiązek obniżenia podstawy opodatkowania i odliczonego podatku naliczonego.

Z uwagi na brak bezpośredniej relacji pomiędzy wypłacającym rabat i otrzymującym rabat nie jest możliwe wystawienie faktury korygującej. Taka wypłata jest zatem dokumentowana notą księgową lub innym dokumentem księgowym. Taka praktyka jest akceptowana przez organy podatkowe.

W jaki sposób w praktyce zaraportować udzielony rabat?

Co do zasady, fakt wystawienia noty księgowej z tytułu udzielonego rabatu jest wtórny w stosunku do właściwego zdarzenia gospodarczego jakim jest wypłata przyznanej premii pieniężnej. Wystawienie noty księgowej nie jest warunkiem koniecznym obniżenia podatku należnego VAT. Podstawa opodatkowania VAT ulega faktycznemu pomniejszeniu w momencie wypłaty premii. Nota księgowa nie jest warunkiem sine qua non realizacji prawa do obniżenia podatku należnego, nie jest zdarzeniem prawotwórczym – wyłącznie  potwierdza prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i ma walor dokumentacyjny.

Prawo do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym nastąpiła wypłata premii pieniężnej, niezależnie od tego kiedy zostanie wystawiona dokumentująca ją nota księgowa.

Jak wskazuje organ w jednej z interpretacji indywidualnych „W przypadku, gdy wystawienie noty dokumentującej udzielenie rabatu pośredniego nastąpi w innym okresie rozliczeniowym niż wypłata wynikającej z tej noty kwoty, Spółka będzie miała prawo obniżyć obrót (i w konsekwencji podatek VAT należny) za okres, w którym rabat został faktycznie udzielony” (Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, 18 października 2016 r., nr IBPP1/4512-512/16-2/LSz).

Dodatkowo, warto wskazać, iż zgodnie z zasadą proporcjonalności, kwota wypłaconej premii jest kwotą brutto, którą powinna zostać podzielona na kwotę netto i kwotę podatku należnego (tj. z zastosowaniem metody „w stu”). Skoro z tytułu udzielenia rabatu obniżeniu ulega łączna kwota otrzymana jako zapłata przez podmiot udzielający rabatu (kwota brutto), to również kwota przyznanej premii pieniężnej (rabatu posprzedażowego) powinna zostać uznana za kwotę brutto.

Udzielenie rabatu pośredniego powinno również znaleźć odzwierciedlenie w prowadzonej ewidencji VAT, która następnie w postaci pliku JPK jest przesyłana do właściwych organów.

Przepisy ustawy o VAT (art. 109 ust. 3 ustawy o VAT) nakładają na podatnika obowiązek prowadzenia szczegółowej ewidencji, która zawiera dane niezbędne do prawidłowego rozliczenia podatku VAT. Art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej wprowadził także obowiązek przekazywania informacji o prowadzonej ewidencji w postaci elektronicznej z uwzględnieniem odpowiedniej struktury logicznej (JPK VAT).

Udzielenie rabatu pośredniego – jako zdarzenie mające wpływ na podstawę opodatkowania i podatek VAT – powinno zostać ujęte w ewidencji. Jak wskazaliśmy powyżej, nota księgowa nie kreuje zdarzenia gospodarczego powodującego obniżenie podstawy opodatkowania, jednakże – jeśli została wystawiona – potwierdza je. Powinna zatem zostać uwzględniona w rejestrach VAT i JPK_VAT.

Organy podatkowe potwierdzają, że  „w celu prawidłowego rozliczenia podatku należnego Wnioskodawca w prowadzonej ewidencji dla potrzeb podatku od towarów i usług będzie miał prawo uwzględnić wystawioną notę księgową jako dowód udzielonego i wypłaconego Sprzedawcom rabatu”. Powyższa interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 września 2015 r. (nr ILPP1/4512-1-502/15-2/MD), została wydana przed wprowadzeniem obowiązku przesyłania JPK. Zachowuje jednak swoją aktualność, gdyż JPK to wyłącznie sposób przesyłania ewidencji VAT, prowadzonej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT

Powyższe zagadnienia dotyczące rabatów pośrednich w sposób przejrzysty i jednoznaczny zostały przedstawione w interpretacji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 12 lutego 2018 r. (nr 0114-KDIP4.4012.33.2018.1.MP).