Umowne wyłączenie split payment – co na to fiskus?

MF odpowiedział na interpelacje poselskie dotyczące wątpliwości związanych z  wprowadzeniem od 1 lipca 2018 r. mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment). Rozwiewają one niektóre ze zidentyfikowanych już wątpliwości, ale wskazują obszary, w których może pojawić się ryzyko podatkowe oraz spory z organami podatkowymi.

Jednym z ciekawszych i ważniejszych problemów dotyczących zmienianych przepisów VAT jest kwestia dobrowolności stosowania split payment, a raczej zagadnienia czy ta zakładana dobrowolność nie będzie pozorna i czy będzie możliwe i zgodne z prawem postanowienie umowne, wyłączające możliwość korzystania z mechanizmu split payment przez nabywcę.

Do tego zagadnienia właśnie odnosi odpowiedź na interpelację poselską nr 18445, w której przedstawiono dwa istotne poglądy MF na split payment (nazywany tam MPP – skrót od mechanizmu podzielonej płatności):

– „Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, w tym również wprowadzające MPP, nie ograniczają swobody zawierania umów, tym bardziej nie regulują stronom umowy warunków jej zawarcia”.

– „W ramach swobody zawierania umów podatnicy mogą stosować różne postanowienia umowne wyłączające możliwość rozliczania się w MPP (np. rabaty za nieskorzystanie z MPP), jednakże nabywca powinien w takiej sytuacji mieć pełną świadomość, na co się godzi i z czego rezygnuje w razie okazania się, że dostawca może okazać się podatnikiem nieuczciwym. Dla nabywcy odmowa sprzedawcy rozliczenia transakcji z użyciem MPP powinna stać się pierwszym sygnałem do tego, że z jakichś powodów sprzedawca uniemożliwia nabywcy skorzystanie z bezpieczeństwa transakcji, jaką daje mu MPP”.

MF zaznacza więc, że uznaje zapis wyłączający zapłatę z pominięciem split payment za prawnie dopuszczalną. Podobne zdanie wyrażono odnosząc się do możliwości udzielenia rabatu w cenie w zamian za zapłatę całej kwoty tradycyjnym przelewem (a nie używając split payment).

Zanim jednak uznamy, że w ten sposób można będzie rozwiązać „problem” związany z płatnościami dokonywanymi przez nabywców oraz z płynnością finansową związaną z utrudnionym dostępem do środków na koncie VAT, trzeb zwrócić uwagę na drugą stronę medalu.

W odpowiedzi na interpelację wyczytać należy, że w ocenie fiskusa dążenie do niestosowania split payment może wskazywać na nieuczciwe działanie sprzedawcy. Biorąc pod uwagę zakres danych, które będą udostępniane Szefowi KAS po wprowadzeniu STIR (czyli informacje o rachunkach bankowych podatników VAT i zestawienia dokonywanych na nich transakcji przekazywane codziennie przez banki i SKOKi), można przewidywać, że podatnicy niewykorzystujący swojego konta VAT mogą być na tej podstawie np. częściej typowani do kontroli. W miejsce więc „kłopotów” z kontrahentami chcącymi stosować split payment, zobowiązując ich do zapłaty tradycyjnym przelewem, możliwe będzie pojawienie się „kłopotów” z kontrolerami.