Transakcje odsprzedaży wraków pojazdów przez zakład ubezpieczeń a zwolnienie z VAT

Wyrok TSUE z 9 marca 2023 r. w sprawie C-42/22, Global Companhia de Seguros.

W ramach sporu pomiędzy Generali Seguros, dawniej Global Companhia de Seguros, a portugalskimi organami podatkowymi złożono wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. Dotyczył on możliwości uznania transakcji odsprzedaży wraków pojazdów, dokonywanych przez zakład, za czynności zwolnione z podatku VAT.

Generali Seguros jest zakładem ubezpieczeń, który w ramach swojej działalności nabywa wraki pojazdów uszkodzonych w wypadkach z udziałem swoich ubezpieczonych. Następnie odsprzedaje je osobom trzecim i nie rozlicza podatku VAT od takich transakcji sprzedaży.

Portugalskie organy podatkowe uznały, że sprzedaż wraków pojazdów przez Generali Seguros podlega opodatkowaniu VAT jako odpłatna dostawa towarów. Organy uznały także, że taka sprzedaż nie kwalifikuje się do żadnego zwolnienia z podatku VAT.

Zdaniem TSUE czynności polegające na sprzedaży przez zakład ubezpieczeń osobom trzecim wraków pojazdów nabytych od ubezpieczonych, które zostały uszkodzone w wypadkach objętych ubezpieczeniem przez ten zakład, nie są zwolnione na podstawie dyrektywy VAT[1] jako usługi pokrewne lub pomocnicze świadczone przez zakłady ubezpieczeniowe.

Cel zwolnienia wiąże się zasadniczo z trudnościami w określeniu prawidłowej podstawy wymiaru VAT w odniesieniu do składek ubezpieczeniowych, które są uiszczane z tytułu pokrycia ryzyka. Tymczasem w przypadku sprzedaży wraków pojazdów uszkodzonych w związku ze zdarzeniami ubezpieczeniowymi transakcje te odbywają się na podstawie porozumień odrębnych od umów ubezpieczenia, zawieranych z osobami innymi niż ubezpieczeni i nie są objęte stosunkiem ubezpieczenia. Sprzedaż towaru nie ma bowiem związku z pokryciem ryzyka, a cena odpowiada wartości danego towaru w momencie jego sprzedaży. W takim przypadku określenie podstawy wymiaru VAT nie wiąże się z żadnymi trudnościami.

Zdaniem TSUE analizowane transakcje również nie są objęte zakresem stosowania[2] dyrektywy VAT jako dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie do działalności zwolnionej, jeżeli towary te nie dały prawa do odliczenia.

Określenie „wykorzystywane” odnosi się do tego, że towar jest przeznaczony do określonego użytku, w tym przypadku do użytku na potrzeby działalności polegającej na dokonywaniu transakcji ubezpieczeniowych. W przypadku wraków samochodów, które zakład ubezpieczeń nabywa przy okazji zdarzeń objętych udzielonym przez niego ubezpieczeniem, nie przeznacza ich na własny użytek w ramach działalności ubezpieczeniowej, lecz na odsprzedaż osobom trzecim. Należy zatem stwierdzić, że takie towary nie mają związku z podstawową działalnością ubezpieczeniową.

Znaczenie w VAT

Problematyka uznania czynności za zwolnione z VAT była wielokrotnie przedmiotem sporów z organami podatkowymi. Zatem kwestia czy dana czynność skutkuje opodatkowaniem, powinna być szczegółowo analizowana na etapie planowania takich transakcji.

W tej sprawie TSUE nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że odsprzedaż wraków nabytych w związku z zawartymi umowami ubezpieczenia to czynności pokrewne lub pomocnicze do działalności ubezpieczeniowej. Przeciwnie – uznał, że taka sprzedaż nie ma związku i znaczenia w działalności ubezpieczeniowej zakładu.

___

[1] Art. 135 ust. 1 lit. a) dyrektywy VAT.

[2] Art. 136 lit. a) dyrektywy VAT.