Wspólne korzyści z wdrożenia wynalazku nie podlegają VAT

Wspólne korzyści z wdrożenia wynalazku nie podlegają VAT

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził stanowisko sądu pierwszej instancji: otrzymywany przez współuprawnionego do patentu przychód z tytułu udziału w korzyściach z wdrożenia wynalazku nie stanowi wynagrodzenia za usługę w rozumieniu ustawy o VAT, a co za tym idzie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wyrok z 8 czerwca 2022 r., sygn. I FSK 68/19, został wydany w związku z negatywną interpretacją Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 kwietnia 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.140.2018.1.JN.

Zakres postępowania

Instytut badawczy wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w związku z prowadzoną działalnością, która ma na celu praktyczne wykorzystanie wyników prowadzonych prac badawczo – rozwojowych. Instytut podejmuje współpracę z przedsiębiorcami w celu opracowania wspólnego wynalazku (nowego produktu, technologii wytwarzania produktu lub udoskonalenie istniejącej technologii), który może być następnie skomercjalizowany. W analizowanej sprawie Instytut wspólnie z firmą X jest współwłaścicielem prawa do patentu. Strony planują zawrzeć umowę w zakresie wdrożenia patentu i wytwarzania produktów według wynalazku przez firmę X. Firma X miałaby następnie wypłacać na rzecz Instytutu opłatę z tytułu udziału w korzyściach z tej produkcji w oparciu o sposób podziału zysków określony w umowie.

W związku z powyższym Instytut zadał pytanie, czy przychody z tytułu udziału w korzyściach z wdrożenia wynalazku przez współuprawnionego do patentu, wypłacane na podstawie umowy, będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zdaniem Instytutu odpowiedź jest negatywna, ponieważ opisane zdarzenia nie stanowią dostawy towarów ani świadczenia usług. Instytut na poparcie swojej argumentacji powołał się na art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej [dalej: u.p.w.p.], zgodnie z którym każdy współuprawniony z patentu może bez zgody pozostałych współuprawnionych korzystać z wynalazku we własnym zakresie. Ustawa przyznaje również, w razie uzyskania korzyści z wynalazku przez jednego ze współuprawnionych, pozostałym współuprawnionym prawo do uzyskiwania odpowiedniej części korzyści z wynalazku.

Stanowisko NSA

Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem Instytutu i uznał, że przychody z tytułu udziału w korzyściach z wdrożenia wynalazku będą stanowić wynagrodzenie za możliwość korzystania przez firmę X (przy produkcji towarów) ze wspólnej technologii. Powinny więc zostać opodatkowane VAT jako wynagrodzenie za usługę świadczoną na rzecz tej firmy. Ze stanowiskiem organu podatkowego nie zgodził się WSA, a następnie sprawa trafiła przed NSA ze skargi Dyrektora KIS.

NSA potwierdził ustalenia WSA. Analizując, czy w analizowanej sprawie mamy do czynienia z usługą podlegającą VAT, NSA odwołał się do brzmienia u.p.w.p. jako kluczowego dla właściwej kwalifikacji podatkowej przychodów z wdrożenia wynalazku. Zdaniem sądu, biorąc pod uwagę art. 72 u.p.w.p., należność wypłacana z wpływów ze sprzedaży wyprodukowanych przez jednego z współuprawnionych do patentu towarów, wytworzonych dzięki wynalazkowi drugiemu współuprawnionemu, jest swoistym podziałem dochodu uzyskanego ze wspólnego prawa majątkowego (patentu). Co więcej, wypłata należności następuje z dochodu uzyskanego z czynności uprzednio opodatkowanych już podatkiem VAT, na etapie dostawy towarów wyprodukowanych przez jednego z współuprawnionych do patentu osobom trzecim. Instytut, który jest współuprawnionym do patentu, uzyskuje w ten sposób przysługującą mu należność z podziału wpływów ze sprzedaży wyprodukowanych towarów wytworzonych dzięki wspólnemu wynalazkowi w oparciu o własne, samodzielne prawo wynikające z faktu istnienia wspólności patentu, a nie z racji świadczenia jakiejkolwiek usługi na rzecz drugiego współuprawnionego.

Zdaniem NSA za błędne należy więc uznać stanowisko Dyrektora KIS, że zawarcie umowy o podziale korzyści pomiędzy Instytutem a firmą X spowoduje powstanie związku prawnego, w ramach którego będzie następowało świadczenie wzajemne opodatkowane VAT. Umowa dotycząca sposobu podziału wpływów ze sprzedaży towarów nie jest bowiem tożsama z udzieleniem zgody przez Instytut na korzystanie z patentu przez firmę X.

Znaczenie wyroku dla podatników

Pozytywnie należy ocenić stanowisko sądów administracyjnych dotyczące braku powstania świadczenia wzajemnego w przypadku uzyskiwania przez współuprawnionego korzyści z patentu. Co istotne również, NSA podkreślił, że organ podatkowy przy wydawaniu interpretacji indywidualnej powinien dokładnie przeanalizować stan faktyczny przedstawiony we wniosku. W tej konkretnej sprawie na rozliczenia pomiędzy stronami miały wpływ przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej i określanie konsekwencji w podatku VAT dla podatnika nie mogło odbyć się bez uwzględnienia specyficznych regulacji wynikających z tych przepisów. Niemniej jednak wyrok NSA może stanowić pomocną argumentację również w innych sprawach dotyczących wspólnego przedsięwzięcia.