TSUE o odzyskaniu VAT z urzędu

Niedawno TSUE orzekł, że możliwe będzie odzyskanie nienależnie zapłaconego podatku VAT z urzędu.

VAT należny na Węgrzech czy we Włoszech?

Sprawa polegała na tym, że węgierska spółka korzystała z usług innej krajowej spółki – BHA, polegających na świadczeniu usług w ramach projektu budowy pawilonu Węgier na wystawie w Mediolanie w 2015 r. W związku z tymi usługami BHA wystawiła 9 faktur, które zostały zapłacone przez spółkę, a BHA przekazała zafakturowany podatek VAT węgierskiemu organowi podatkowemu. Podczas kontroli organ ten stwierdził, że na podstawie węgierskich przepisów o podatku VAT nie był on należny na Węgrzech tylko we Włoszech, z tego powodu, że świadczenie dotyczyło nieruchomości znajdującej się we Włoszech. W konsekwencji podatek VAT został błędnie zafakturowany.

Odzyskanie VAT

Spółka chciała odzyskać nienależnie zapłacony podatek VAT, więc zwróciła się do Regionalnej Dyrekcji ds. Podatków i Ceł dla Północnego Budapesztu [dalej jako: Regionalna Dyrekcja] z wnioskiem o zwrot tej kwoty, a także o zapłatę odsetek. Działania Spółki podyktowane były tym, że wobec BHA toczyło się postępowanie likwidacyjne i zdaniem syndyka wierzytelność spółki była nieściągalna.

Regionalna Dyrekcja odmówiła jednak zwrotu żądanej kwoty, więc sprawa trafiła do węgierskiego sądu. Ten z kolei wystąpił do TSUE z pytaniem prejudycjalnym, czy spółka powinna mieć możliwość odzyskania podatku od organu podatkowego.

Trybunał za neutralnością

TSUE uznał, że odpowiedź na powyższe pytanie brzmi „tak”. Podkreślał, że koronna zasada neutralności podatku VAT realizowana jest między innymi w ten sposób, iż dostawca usług, który błędnie odprowadził podatek VAT do urzędu, ma prawo żądania jego zwrotu. Co więcej, odbiorca świadczenia uprawniony jest do wniesienia powództwa cywilnego przeciwko dostawcy o zwrot nienależnie otrzymanej zapłaty. Ta sama zasada odnosi się  do sytuacji, kiedy sprzedawca stał się niewypłacalny.

Powyższa zasada podatkowa wymaga, aby państwa członkowskie UE wprowadziły instrumenty prawne zapewniające odbiorcy odzyskanie podatku nienależnie zapłaconego, w szczególności poprzez skierowanie wniosku o zwrot bezpośrednio do właściwego organu podatkowego. Co więcej, Trybunał zaznaczył, że jeśli organ nie odda podatku w rozsądnym terminie i przedsiębiorca poniósł z tego powodu szkodę finansową, wówczas organ powinien wypłacić odsetki. Zastrzeżono jednak, że zwroty z urzędu należy traktować jako wyjątek możliwy do realizacji tylko wówczas, gdy stronom transakcji nie da się zarzucić oszustwa czy nadużycia prawa.

Znaczenie w VAT

TSUE w swoim orzeczeniu „poszedł na rękę” podatnikowi. W polskim systemie podatkowym niestety nie ma środków proceduralnych, które umożliwiłyby podatnikowi wystąpienie bezpośrednio do organu podatkowego z wnioskiem o zwrot nienależnie zapłaconego podatku VAT w sytuacji, gdy kontrahent-sprzedawca stał się niewypłacalny (ergo zwrócenie tej kwoty przez niego jest niemożliwe). Jeżeli jednak nie da się odzyskać VAT od sprzedawcy, bo ten np. przestał istnieć lub prowadzone jest wobec niego postępowanie likwidacyjne / upadłościowe, wówczas podatnik może powołać się na omawiany wyrok TSUE przed organem podatkowym występując o zwrot nienależnie zapłaconego podatku VAT.