Przesłanki ustalenia istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na gruncie ustawy o VAT

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu podatkowego, który licząc na zapłatę podatku VAT przez jedną z najbardziej popularnych e-platform modowych w Europie, uznał w interpretacji indywidualnej, że posiada ona w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej [dalej jako: FE].

Wniosek o interpretację

Cały spór zaczął się w momencie, gdy spółka wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej [DKIS] z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie dotyczącej przepisów odnoszących się do stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W piśmie wskazano, iż spółka zajmuje się sprzedażą ubrań i obuwia na rzecz klientów z różnych krajów Europy za pośrednictwem platformy internetowej. Sprzedaż ta realizowana jest przez magazyny znajdujące się we Włoszech, Francji, Niemczech, Szwecji i oczywiście w Polsce. Co ważne, magazyny te nie są własnością spółki, a podmiot siedzibę swojej działalności ma w Niemczech, gdzie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Tam też są podejmowane wszystkie decyzje zarządcze dotyczące spółki.

Działalność spółki w Polsce

W Polsce natomiast spółka zarejestrowana jest jako czynny podatnik VAT. Co więcej, nie jest ona właścicielem, najemcą, dzierżawcą, ani też stroną umowy leasingu czy też innej umowy o podobnym charakterze w odniesieniu do położonych w Polsce nieruchomości służących do wykonywania działalności gospodarczej. Ponadto nie posiada ona tutaj żadnych istotnych aktywów, przedstawiciela czy też pracowników. Jedyne, co łączy ją z Polską, to fakt, że kupuje ona usługi logistyczne od polskich podmiotów.
Wnioskodawca chciał potwierdzić, że nabywane przez niego usługi nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce.
DKIS uznał jednak inaczej – w interpretacji z 17 lipca 2019 r. (sygn. akt 0114-KDIP1-2.4012.184.2019.5.JŻ) orzekł, że wnioskodawca ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Stanowisko sądu

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach [WSA], który to w wyroku z 6 października 2020r. (sygn. akt I SA/Gl 1401/19) nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację. W uzasadnieniu wskazał, że z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [TSUE] wynika, iż do ustalenia FE konieczna jest jasno określona minimalna skala aktywności. Dzięki niej działalność podmiotu przybiera w tym danym miejscu charakter stały, powtarzalny i nieprzemijający. Istotne jest również zgromadzenie stałych zasobów ludzkich i technicznych koniecznych dla świadczenia określonych usług w sposób niezależny. O dostępności zaplecza personalnego i technicznego porównywalnej z dostępnością zaplecza własnego nie decyduje ekonomiczne wykorzystanie ludzi i sprzętu. Co prawda zakup każdej usługi przez podmiot gospodarczy, ukierunkowany jest na określone korzyści ekonomiczne, jednak nie kreuje on automatycznie miejsca prowadzenia stałej działalności gospodarczej.
Biorąc powyższe pod uwagę, WSA w Gliwicach uznał, że w Polsce spółka nabywa jedynie usługi pomocnicze dla głównej działalności prowadzonej poza Polską.

NSA: istotne jest zaplecze i dysponowanie nim

DKIS wniósł skargę kasacyjną do NSA, gdzie jednak przegrał. NSA w wyroku podzielił zdanie sądu pierwszoinstancyjnego, orzekając, że organ podatkowy wybiórczo potraktował przedstawione przez spółkę okoliczności stanu faktycznego i błędnie zidentyfikował zaistnienie przesłanek określonych w art. 28b ust. 2 ustawy o VAT, tj. istnienie FE w Polsce. Sąd ocenił, że spółka w odpowiedzi na skargę kasacyjną zasadnie powołała się na wyrok TSUE z dnia 7 kwietnia 2022 r. w sprawie Berlin Chemie A. Menarini SRL, sygn. akt C-333/20. Trybunał podkreślał w nim dobitnie, że przy ocenie posiadania przez podmiot gospodarczy FE należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy oprócz korzystania ze stałego zaplecza personalnego i technicznego podatnik ma uprawnienia do dysponowania tym zapleczem w sposób podobny do takiego władztwa, jakie posiadałby, gdyby to było jego własne zaplecze. Stąd też stanowisko wyrażone przez WSA w Gliwicach uznano za prawidłowe.

Znaczenie w VAT

Niewątpliwie należy uznać, że to orzeczenie jest pozytywne dla podatników zarejestrowanych w Polsce dla potrzeb VAT.

NSA po raz kolejny zajął się kwestią ustalenia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Również i tym razem nie przyznał racji fiskusowi.

W wydanej interpretacji indywidualnej organ – w głównej mierze opierając się na fakcie wyłącznego korzystania z magazynów logistycznych przez wnioskodawcę – uznał, że posiada on w Polsce FE.

Jak zauważyły jednak sądy obu instancji, przy tak rozszerzonej wykładni przepisów dot. stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, wejście w każdy model świadczenia usług skutkowałoby powstaniem FE.

NSA ostatecznie uznał, że wejście w stosunek świadczenia usług nie powoduje automatycznej realizacji przesłanek z art. 28b ust. 2 ustawy o VAT.

Podkreślenia wymaga także fakt, że jest to kolejny już wyrok kształtujący zupełnie nowe podejście sądów w tym zakresie. Prezentowana linia orzecznicza z pewnością stanowi dla podatników zarejestrowanych tylko dla potrzeb VAT w Polsce pewność podatkową i ograniczenie ryzyka działalności w Polsce. Miejmy nadzieję, że również organy skarbowe coraz częściej będą prezentowały podobne stanowisko, czego już widać pierwsze symptomy.