Wyrok TSUE w sprawie C-235/21, Raiffeisen Leasing – czy umowa może okazać się fakturą?

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie C-235/21, Raiffeisen Leasing, dotyczącej możliwości uznania umowy za fakturę w rozumieniu artykułu 203 Dyrektywy 2006/112.

Słoweńska spółka RED d.o.o., właściciel gruntu i budynku mieszkalnego w gminie Lublana w Słowenii, chciała wznieść w tej lokalizacji nowe budynki. W związku z tym, zawarła 19 listopada 2007 r. z Raiffeisen Leasing umowę zbycia i leasingu zwrotnego. Zgodnie z warunkami umowy Raiffeisen Leasing był zobowiązany do nabycia gruntu, a spółka RED zobowiązana do zapłaty miesięcznych rat leasingowych do momentu, kiedy wartość gruntu i budynków, które miały zostać zbudowane, zostanie w pełni spłacona. Kwota VAT została określona w umowie w wysokości 110 056,86 EUR.

Raiffeisen Leasing nie wystawił faktury na rzecz RED na podstawie zawartej umowy, ani też nie zapłacił podatku VAT. Spółka RED odliczyła jednak podatek naliczony na podstawie zawartej umowy, twierdząc, że umowa ta stanowiła fakturę.

Z uwagi na to, że spółka RED nie wykonała w określonym terminie swojego zobowiązania wynikającego z umowy, umowa ta została rozwiązana przez strony w październiku 2011 r., a Raiffeisen Leasing ostatecznie sprzedał grunt innemu podmiotowi.

Decyzja organów

W następstwie rozwiązania umowy słoweńskie organy podatkowe wydały w lipcu 2014 r. decyzję, w której odmówiły RED prawa do odliczenia VAT oraz przyznały spółce Raiffeisen Leasing prawo do korekty rozliczeń.

Jednocześnie słoweński fiskus stał na stanowisku, że zawarta przez strony umowa powinna zostać uznana za fakturę, ponieważ określała wszelkie niezbędne elementy transakcji oraz wykazywała kwotę podatku VAT. Tym samym organy podatkowe uznały, że firma leasingowa jako wystawca takiego dokumentu, zgodnie z artykułem 203 Dyrektywy 2006/112 pierwotnie powinna była zapłacić wykazany w nim podatek VAT. W rezultacie spółka Raiffeisen Leasing powinna zapłacić fiskusowi kwotę odsetek w związku z zaległością podatkową za okres od stycznia 2008 r. do lipca 2014 r.

Pytanie prejudycjalne sądu

Po sporach ze słoweńskimi organami podatkowymi, sprawa trafiła do słoweńskiego sądu najwyższego. Sąd najwyższy z kolei wystąpił do TSUE z pytaniem prejudycjalnym, czy umowa może być uznana za fakturę w rozumieniu artykułu 203 Dyrektywy 2006/112 tylko wtedy, gdy zawiera wszystkie informacje wymagane dla faktury zgodnie z rozdziałem 3 („Fakturowanie”) tytułu XI Dyrektywy.

Wyrok trybunału

TSUE przyznał rację fiskusowi. W wyroku C-235/21, Raiffeisen Leasing, trybunał orzekł, że umowa może zostać uznana za fakturę, o ile zawiera wszystkie informacje niezbędne dla organów podatkowych do ustalenia, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia zostały spełnione. Jednocześnie zbadanie, czy umowa zbycia i leasingu zwrotnego zawarta pomiędzy stronami zawiera takie niezbędne dane należy do sądu odsyłającego.

W wyroku przywołano artykuły 218 i 219 Dyrektywy 2006/112, określające pojęcie faktury. Zgodnie z powyższymi przepisami, państwa członkowskie uznają za faktury dokumenty lub noty w formie papierowej lub formie elektronicznej, które spełniają warunki określone w tej dyrektywie. Ponadto każdy dokument lub notę, która zmienia fakturę pierwotną i odnosi się do niej w sposób wyraźny i jednoznaczny, uznaje się za fakturę.

TSUE argumentował również, że celem informacji wskazanych w artykule 226 Dyrektywy 2006/112, które obligatoryjnie muszą być zawarte na fakturze, jest umożliwienie organom podatkowym monitorowania zapłaty VAT oraz ustalenia, czy istnieje prawo do odliczenia. Zatem kierując się podstawową zasadą neutralności, prawo do odliczenia podatku VAT powinno być przyznane w przypadku spełnienia przesłanek materialnych, nawet w przypadku, gdy podatnicy nie spełnili niektórych wymogów formalnych. Jednocześnie celem artykułu 203 dyrektywy 2006/112 jest wyeliminowanie ryzyka uszczuplenia wpływów podatkowych, którego można uniknąć, jeśli organ podatkowy posiada informacje niezbędne do zbadania, czy materialne przesłanki prawa od odliczenia zostały spełnione, bez względu na to, czy podatek VAT wskazano w dokumencie zatytułowanym „Faktura”, czy też w innym dokumencie, jak na przykład w umowie zawartej przez strony.

Reasumując swoje rozważania, TSUE stwierdził, że aby dokument mógł zostać uznany za fakturę w rozumieniu artykułu 203 Dyrektywy 2006/112, powinien spełniać dwa warunki:

• trzeba w nim wykazać VAT

oraz

• musi zawierać takie z informacji wymienionych w sekcji 4 w rozdziale 3 objętych tytułem XI dyrektywy („Dane umieszczane na fakturach”), które są niezbędne dla organu podatkowego do ustalenia, czy przesłanki materialne prawa do odliczenia podatku VAT zostały spełnione.

Jednocześnie TSUE wyraził opinię, że dla uznania umowy za fakturę nie ma znaczenia wola stron umowy odnośnie tego, by stała się ona fakturą.

Komentarz

Wydany przez TSUE wyrok wzbudził wiele wątpliwości i kontrowersji. Z jednej strony stanowi pozytywne rozstrzygnięcie dla nabywców, dające im argumenty do obrony prawa do odliczenia podatku VAT. Z drugiej strony może rodzić ryzyko dla sprzedawców. Choć wyrok TSUE odnosi się do specyficznej sytuacji, w której sprzedawca nie wystawił faktury po zawarciu umowy, to pojawiło się wiele obaw zbyt szerokiej interpretacji wyroku przez organy podatkowe i ryzyka, że umowa czy też inne dokumenty handlowe zawierające niezbędne dane mogą zostać uznane za fakturę, mimo braku takiej intencji u stron transakcji.