Jakie transakcje nie podlegają obowiązkom dokumentacyjnym?

Pomiędzy podmiotami powiązanymi realizowane są transakcje bądź dokonywane są czynności, które na pierwszy rzut oka mogą implikować obowiązki z zakresu cen transferowych, jednak w rzeczywistości nie są one transakcjami kontrolowanymi w kontekście przepisów TP. Biorąc pod uwagę fakt, że lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla „transakcji kontrolowanej”, należy zweryfikować, czy dane zdarzenie gospodarcze mieści się w definicji „transakcji kontrolowanej”. Wówczas, może pojawić się pytanie, które zdarzenia stanowią transakcję kontrolowaną, a które można uznać za transakcje nie podlegające obowiązkom dokumentacyjnym.

Odpowiedzi na to pytanie można poszukać m.in. w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2021 w sprawie definicji transakcji kontrolowanej (sygn. DCT1.8203.4.2020) (dalej: interpretacja ogólna w sprawie definicji transakcji kontrolowanej). Interpretacja ta szczegółowo wyjaśnia, jakie przesłanki powinni zostać spełnione, aby dane zdarzenie było transakcją kontrolowaną. Należy jednak podkreślić, że nie istnieje zamknięty katalog transakcji, którym podatnik może się kierować w ramach oceny konieczności sporządzania dokumentacji cen transferowych. W tym zakresie można wyłącznie opierać się na dotychczasowym orzecznictwie oraz stanowisku organów podatkowych wyrażonych w interpretacjach czy odpowiedziach na interpelacje poselską.

Katalog otwarty

Dotychczas organy odniosły się do czterech rodzajów transakcji, uznając je za transakcje nie spełniające elementów definicji transakcji kontrolowanej, a konkretniej nie spełniającej przesłanki działania o charakterze gospodarczym. Zgodnie ze stanowiskiem organów, działaniem niespełniającym definicji transakcji kontrolowanej jest:

Umowa przedwstępna

W odpowiedzi na interpelację poselską nr 19562, Ministerstwo Finansów wskazało że umowa przedwstępna nie spełnia cech transakcji kontrolowanej, ponieważ nie jest działaniem o charakterze gospodarczym, a wyłącznie zobowiązaniem do zawarcia określonej umowy w przyszłości. Stanowisko to zostało utrwalone w interpretacji ogólnej w sprawie definicji transakcji kontrolowanej, w której potwierdzono że umowa przedwstępna nie podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu.

Wypłata dywidendy

Wypłaty dywidendy nie można utożsamiać z działaniem o charakterze gospodarczym, ponieważ wiąże się to z funkcjonowaniem spółki – tak wskazało Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 9368. Wobec tego wypłata dywidendy nie mieści się w definicji transakcji kontrolowanej, a tym samym nie podlega obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Ministerstwo potwierdziło to podejście w interpretacji ogólnej.

Wypłata zysku przez spółkę niebędącą osobą prawną na rzecz jej wspólników oraz otrzymanie przez wspólnika takiej spółki zysku

Zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja indywidualna z dn. 12 lutego 2021 r., sygn. 0113-KDIPT23.4011.891.2020.1.MS) zdarzenie polegające na wypłacie zysku przez spółkę osobową nie stanowi transakcji kontrolowanej, w związku z tym nie podlega obowiązkowi sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Podobnie jak w przypadku wypłaty dywidendy, wskazano, że wypłacany na rzecz wspólników wypracowany zysk, jest konsekwencją działalności spółki osobowej, nie zaś działaniem gospodarczym sensu stricto. Stanowisko to zostało również potwierdzone w interpretacji ogólnej. Należy jednak pamiętać, że obowiązkowi sporządzenia dokumentacji podlega transakcja zawarcia lub zmiany umowy spółki osobowej zawartej pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Dopłata uregulowana zgodnie z przepisami KSH

Ministerstwo Finansów w interpretacji ogólnej odniosło się również do innej instytucji regulowanej przez KSH, tj. dopłat do kapitału spółki. Jak wskazano, wspólnicy spółki osobowej nie mają wpływu na wysokość dopłat oraz brak jest charakteru odpłatnego charakterystycznego dla umów wzajemnych. Wobec tego, dopłaty do kapitału nie należy uznawać za działanie o charakterze gospodarczym, co oznacza brak obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych w przypadku dokonywania w roku obrotowym dopłat.

Wpłata na kapitał zapasowy

Zgodnie z wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacją indywidualną z dnia 5 lipca 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.208.2022.1.MF), wniesienie wpłat przez spółkę polską na kapitał zapasowy innego podmiotu na podstawie przepisów niemieckich nie stanowi transakcji kontrolowanej na gruncie polskich przepisów dotyczących cen transferowych, zatem nie podlega również obowiązkom dokumentacyjnym. Organ zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, który wskazał na liczne podobieństwa w zakresie czynności wniesienia dopłat do kapitału regulowanej polskimi przepisami KSH a wniesieniu wpłaty na kapitał zapasowy na gruncie przepisów niemieckiego kodeksu handlowego (HGB). Wobec tego wskazano, że nie jest zasadne rozróżnianie tych podobnych do siebie czynności na gruncie cen transferowych tylko ze względu na fakt, że jedna z nich jest dokonywana według innych niż polskich regulacji prawnych.

Co to oznacza dla podatników?

Podejście organów do powyższych zdarzeń, należy uznać za niewątpliwie korzystne dla podatników, ponieważ pozwala ograniczyć obowiązki dokumentacyjne oraz sprawozdawcze na gruncie cen transferowych. Nie oznacza to jednak braku dalszych wątpliwości w przypadku realizowania innych lub podobnych transakcji, co do których organy dotychczas nie wyraziły swojego stanowiska. Należy zatem zachować czujność w ramach analizy transakcji realizowanych w danym roku obrotowym z perspektywy wystąpienia ewentualnych obowiązków na gruncie cen transferowych.