Nowelizacja ordynacji podatkowej

Jakub Warnieło komentuje dla Dziennika Gazety Prawnej najnowszy projekt zmian w ordynacji podatkowej

Nie sposób pozytywnie ocenić propozycji zmiany przepisów uzależniających możliwość otrzymania zwrotu nadpłaty VAT od tego, czy podatnik poniósł uszczerbek majątkowy z tytułu zapłaty podatku. Od lat istnieją wątpliwości w tym zakresie, co skutkowało skierowaniem przez Naczelny Sąd Administracyjny pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości UE (postanowienia z 23 czerwca 2022 r.). Dlatego zmiana przed wyrokiem TSUE może być niecelowa. Jeżeli trybunał stwierdzi, że przepisy uzależniające możliwość odzyskania nadpłaty od poniesienia jej ciężaru ekonomicznego przez podatnika są niezgodne z prawem unijnym, to projektowane teraz przepisy będą musiały zostać uchylone lub zmienione.

Niewątpliwie zmianą, na którą od lat czekają podatnicy oraz doradcy podatkowi, będzie usunięcie przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego ze względu na wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.

Nie można jednak zapominać, że w ordynacji podatkowej ma pozostać przesłanka zawieszająca bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego ze względu na zarządzenie zabezpieczenia spłaty potencjalnej zaległości podatkowej oraz przesłanka przerwania biegu terminu przedawnienia ze względu na zastosowanie środka egzekucyjnego (np. w następstwie nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności). W ostatnim czasie środki te są coraz częściej wykorzystywane przez organy podatkowe w celu zatrzymania biegu terminu przedawnienia. Dlatego też może dojść do sytuacji, w której usunięcie przesłanki zawieszenia biegu przedawnienia ze względu na wszczęcie postępowania karnego skarbowego nie przyniesie oczekiwanego skutku.

Istotnym uproszczeniem dla podatników byłby brak obowiązku składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty, gdy wynika ona ze skorygowanej deklaracji lub zeznania. Wydaje się jednak, że zmiana ta może stanowić znaczące utrudnienie dla pracowników organów podatkowych. Często bowiem trudno jest wyczytać z korekty deklaracji lub zeznania, czym spowodowana jest zmiana rozliczeń podatnika. Czy zatem zmiana ta nie sprawi, że częściej zaczną być wszczynane postępowania podatkowe w sprawie nadpłaty i dopiero w trakcie takich postępowań weryfikowana będzie prawidłowość skorygowanych rozliczeń? To spowodowałoby, że zmiana de facto doprowadzi do skutków odwrotnych niż zamierzone – odzyskanie nadpłaty wymagałoby więcej czasu i zaangażowania ze strony podatnika i organów.