Wybrane orzeczenia NSA - 19 maja 2022 r
Wyrok NSA z dnia 19 maja 2022 r., sygn. akt I FSK 968/20
Przesłanki zaistnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej
w Polsce w rozumieniu art. 28b ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług [t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931; dalej jako: ustawa o VAT]
Polska spółka – Spółka A. prowadzi działalność w zakresie m.in. magazynowania i przechowywania towarów. Zawarła umowę składu z niemieckim podmiotem B. (dalej: Spółka B.) zajmującym się sprzedażą części zamiennych do samochodów osobowych i motocykli w formie e-commerce, bezpośrednio do klienta. Owa umowa dotyczy m.in. stałego przyjmowania i składowania towarów, ich wysyłki a także przyjmowania zwrotów w wynajmowanym przez Spółkę A. magazynie. Niemiecki podmiot nie zatrudnia w Polsce żadnych pracowników, a także nie posiada osób umocowanych do zawierania umów z klientami i negocjowania ich istotnych elementów w jej imieniu. Wszelkie kluczowe decyzje dotyczące działalności Spółki B. w Polsce zapadają w jej siedzibie, która znajduje się w Niemczech. Co więcej, Spółka B. posiada 90% udziałów Spółki A. Zarówno Spółka A., jak i Spółka B. to czynni podatnicy VAT zarejestrowani na potrzeby tego podatku w Polsce.
Zdaniem polskiej spółki, Spółka B. nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Argumentem jest brak odpowiedniej infrastruktury w zakresie zaplecza personalnego oraz technicznego, wystarczającego do prowadzenia w Polsce działalności gospodarczej.
Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem Spółki A. Za wystarczający argument dla powstania stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce uznał to, że niemiecka spółka sprawuje faktyczne władztwo nad zapleczem technicznym i personalnym w Polsce i może je odpowiednio wykorzystywać przy dystrybucji swoich towarów. A to oznacza, że zdaniem organu interpretacyjnego, usługa świadczona przez Spółkę A. na rzecz Spółki B. powinna być opodatkowana w Polsce, a więc w miejscu faktycznej konsumpcji tego świadczenia.
Spółka A. wniosła skargę do WSA w Szczecinie. Sąd oddalił ją uznając, iż organ podatkowy prawidłowo ocenił, że Spółka B. posiada faktyczne władztwo nad zapleczem technicznym i personalnym, gdyż jest w stanie odpowiednio wykorzystywać je w prowadzonej działalności. Zakres zleconych i wykorzystywanych przez Spółkę B. świadczeń pozwolił sądowi uznać, iż tworzy to w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Spółka A. złożyła więc skargę kasacyjną do NSA. Sąd ten uchylił interpretację indywidualną oraz wyrok sądu pierwszej instancji. W ustnym uzasadnieniu do wyroku, NSA powołując się między innymi na wyrok TSUE z dnia 7 kwietnia 2022 r. w sprawie Berlin Chemie (sygn. akt C-333/20), stwierdził, że aby w okolicznościach przedstawionych w toku niniejszej sprawy Spółkę B. można było uważać za posiadającą w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, to wówczas powinna ona dysponować w Polsce strukturą charakteryzującą się wystarczającą stałością. Co więcej, struktura ta, w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, musiałaby czynić możliwym odbiór usług świadczonych przez Spółkę A. i wykorzystanie ich do własnych potrzeb działalności tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, na terenie Polski. Chodzi więc o to, ażeby konsumpcja nabytych usług miała miejsce w Polsce. Ponadto, zwrócił też uwagę, że nie można mówić o stałym miejscu prowadzenia działalności gospodarczej Spółki B., jeżeli to samo zaplecze personalne i techniczne, które ma zostać udostępnione Spółce B. przez Spółkę A., stanowi również zaplecze dzięki któremu Spółka A. świadczy usługi na rzecz Spółki B. To samo zaplecze personalne i techniczne nie może być bowiem wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług.
Znaczenie w VAT
Naczelny Sąd Administracyjny po raz kolejny wypowiedział się w sprawie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Niezmiennie, kwestia ta jest dość gorącym tematem – zarówno dla polskich podmiotów zaangażowanych w kontrakty międzynarodowe, jak i dla podmiotów zagranicznych, które są niejako zmuszone do analizy tego skomplikowanego zagadnienia. Często zdarza się bowiem tak, iż stanowisko organów podatkowych odbiega od stanowisk sądów, co powoduje że kwestia określenia czy doszło do spełnienia przesłanek powstania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT w Polsce, nierzadko jest bardzo trudna do rozwiązania. Tak jest i w tym przypadku. Tym razem NSA orzekł na korzyść strony skarżącej. Przesądził, że nie można mówić o stałym miejscu prowadzenia działalności gospodarczej zagranicznego usługobiorcy, jeżeli to samo zaplecze personalne i techniczne, które ma zostać udostępnione spółce zagranicznej przez spółkę krajową stanowi również zaplecze, dzięki któremu spółka krajowa świadczy usługi na rzecz spółki zagranicznej. To oznacza, że to samo zaplecze personalne i techniczne nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług.