Nagrody w konkursie z udziałem przedsiębiorców - czy płatnik potrąca 10% PIT?

Wygrane w konkursach, grach i zakładach wzajemnych co do zasady opodatkowane są ryczałtową stawką podatkową w wysokości 10% wygranej. Tak wynika z  art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych [ustawa o PIT]. Pobór podatku następuje przez płatnika. Przepis nie zawęża w żaden sposób grupy osób i podmiotów, do których zryczałtowana stawka może być stosowana, np. poprzez wskazanie, że nie dotyczy on osób prowadzących działalność gospodarczą uzyskujących nagrody w konkursach w związku z prowadzoną działalności. Stąd, w praktyce od lat powstają wątpliwości interpretacyjne czy art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT może być stosowany również wtedy, gdy płatnik wydaje lub wypłaca nagrodę osobie prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Zagadnienie to stało się także przedmiotem wielu orzeczeń sądów administracyjnych. Warto przytoczyć stanowisko NSA zaprezentowane w wyroku z 1 grudnia 2015 r., sygn. akt II FSK 2075/13. W stanie faktycznym, spółka organizowała konkursy dla swoich klientów, będących zarówno osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, jak i dla przedsiębiorców. Według Sądu nie było żadnych podstaw, aby z zakresu znaczeniowego zwrotu „wygrane w konkursach” wyłączyć nagrody związane z działalnością gospodarczą. Gdyby ustawodawca chciał wyłączyć nagrody i wygrane otrzymane w konkursach związanych z działalnością gospodarczą spod regulacji dotyczących 10% podatku zryczałtowanego, zdaniem NSA uczyniłby to poprzez stosowny zapis w treści tego przepisu, co jednak nie ma miejsca. Odmienne podejście w tym zakresie prezentowane jest jednak w najnowszych orzeczeniach NSA. NSA, w wyroku z 6 sierpnia 2020 r. sygn. akt II FSK 976/18, uznał, iż przychód przedsiębiorcy z tytułu wygranej w konkursie będzie stanowił przychód z działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu stawką podatku zgodnie z przyjętą przez podatnika formą rozliczania podatku dochodowego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, zdaniem NSA, nie ma w takim przypadku zastosowania. W stanie faktycznym, do którego odniósł się NSA, wskazano, że konkurs organizowany był przez dostawcę części samochodowych, a w konkursie uczestniczyć mogły wyłącznie osoby nabywające części na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej oraz posiadające przynajmniej jedno stanowisko do wykonywania usług mechaniki samochodowej. Innymi słowy, osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, nie miała możliwości przystąpienia do konkursu i zdobycia jakiejkolwiek nagrody. To właśnie ten fakt, jak się wydaje, mógł przesądzić o treści rozstrzygnięcia NSA i o niemożności zastosowania do wartości nagrody zryczałtowanej stawki podatkowej w wysokości 10%. Kolejne interesujące orzeczenie NSA zapadło 1 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 1996/18. NSA orzekł, że przedsiębiorca osiągający przychód z tytułu udziału w konkursie zobowiązany jest zakwalifikować go do przychodów z działalności gospodarczej. W stanie faktycznym, przedsiębiorca brał udział w konkursach na opracowanie projektów architektonicznych i z tego tytułu otrzymał nagrody pieniężne wypłacone przez organizatorów. Zdaniem przedsiębiorcy, taki przychód powinien być opodatkowany zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy, a zatem ryczałtową stawką 10%. NSA uznał to stanowisko za nieprawidłowe i zwrócił uwagę, że zakwalifikowanie danego przychodu do przychodu z „innych źródeł” jest możliwe tylko wtedy, gdy przychód ten nie mieści się w żadnym innym z wymienionych źródeł przychodów. Dopiero po dokonaniu takiej kwalifikacji możliwe jest opodatkowanie nagrody stawką ryczałtową 10%. Tymczasem, jak podkreślił NSA, jeśli udział w konkursach bierze osoba prowadząca działalność gospodarczą, to nagroda powinna być opodatkowana w ramach tej działalności, gdyż możliwa jest inna kwalifikacja przychodu niż tylko jako przychód „z innych źródeł”. Co ważne, w tym ostatnim wyroku NSA nie skupił się na tym do kogo dany konkurs był kierowany. Może to oznaczać formułowanie się nowej tendencji w orzecznictwie, wpływając tym samym na obowiązki płatnika w sferze opodatkowania nagród wydawanych w konkursach z udziałem przedsiębiorców. Konkursy dla kontrahentów, to obecnie popularna forma wspierająca sprzedaż gdyż często może być organizowana zdalnie czy z wykorzystaniem narzędzi informatycznych i Internetu, dlatego warto skonsultować warunku konkursu z doradcą podatkowym.