Miejsce powstania obowiązku VAT w przypadku przemytu celnego

Niewypełnienie warunków lub obowiązków wynikających z prawa celnego może doprowadzić do powstania długu celnego. Wraz z cłami należny będzie również VAT. Jednak w przypadkach naruszenia przepisów celnych i identyfikacji tego naruszenia w różnych państwach członkowskich, w którym państwie VAT importowy jest należny?

TSUE pochylił się nad zagadnieniem VAT importowego w sprawie przywozu samochodu z Turcji do Niemiec wprowadzonego do UE przez Bułgarię, następnie przewiezionego przez Serbię (poza UE) i ponownie wprowadzonego do UE przez Węgry. Na żadnym etapie transportu towar nie był przedstawiony organom celnym, co stanowi naruszenie obowiązków przewidzianych w przepisach prawa celnego, dotyczących wprowadzania towarów nieunijnych na obszar celny Unii oraz przemieszczania tych towarów na tym obszarze (potocznie zwane przemytem celnym).

Dług celny powstał w tym przypadku w Niemczech, ponieważ to niemieckie organy dokonały jego stwierdzenia, a kwota należności celnych stanowiąca ten dług jest niższa niż 10.000 EUR, co umożliwiło zastosowanie art. 87 ust. 4 UKC. Trybunał potwierdził generalnie, że sens tego przepisu UKC można zastosować mutatis mutandis do powstania zobowiązania z tytułu VAT, jednak pod warunkiem, że towary zostały wprowadzone do obrotu gospodarczego Unii w państwie członkowskim w którym dokonano tego stwierdzenia.

Trybunał tym samym potwierdził tezy wyroku z dnia 10 lipca 2019 r., Federal Express Corporation Deutsche Niederlassung, C‑26/18 i wyjaśnił, iż zobowiązanie w zakresie VAT w przywozie dotyczące przemyconych towarów powstaje właśnie w tym państwie członkowskim, w którym towary zostały wprowadzone do obrotu gospodarczego Unii, tj. w państwie członkowskim ich ostatecznego przeznaczenia.

W omawianym wyroku TSUE nie tylko utrwalił swoją linię orzeczniczą w zakresie VAT importowego od przemyconych towarów, ale też wskazał, że wypracowana reguła kraju ostatecznego przeznaczenia w zakresie miejsca powstania VAT importowego obejmuje szeroko sytuacje przewidziane w UKC, tj.:

• zarówno przypadki powstania długu celnego w miejscu zaistnienia zdarzeń, z których dług ten wynika;
• jak również takie przypadki, w których dług celny powstaje w miejscu, w którym organy celne stwierdzą, że towary znajdują się w sytuacji powodującej powstanie długu celnego.

Jeżeli zatem cło będzie należne ze względu na naruszenie przepisów celnych, wówczas VAT importowy powinien być zapłacony w miejscu ostatecznego przeznaczenia towarów. W analizowanym przypadku obydwa typy należności (celne i VAT) powstają w Niemczech. Jednak na podstawie orzecznictwa TSUE można sobie wyobrazić, że dług celny powstanie w innym kraju, niż obowiązek w VAT. Rozbieżność ta może być trudna do pogodzenia z krajowymi regulacjami VAT, które obowiązek podatkowy w VAT wiążą z powstaniem długu celnego.

W rezultacie przemyt celny może skutkować naliczeniem VAT importowego w dwóch państwach członkowskich (tj. w powoływanej sprawie Federal Express). Wówczas, aby określić prawidłowo miejsce opodatkowania VAT w UE należy pamiętać o zasadach potwierdzonych przez Trybunał w szczególności o konieczności zidentyfikowania kraju, w którym przemycany towar wszedł do obrotu gospodarczego Unii.

Wyrok TSUE w sprawie C-7/20, VS przeciwko Hauptzollamt Münster, z 3 marca 2021 r.