Nieodpłatne poręczenie również stanowi transakcję w rozumieniu cen transferowych

Identyfikując obowiązki z zakresu cen transferowych należy pamiętać, że nie odnoszą się one wyłącznie do typowych transakcji zakupowych lub sprzedażowych. Potwierdzone zostało to w ramach wielu interpretacji i wyroków dotyczących transakcji i innych zdarzeń gospodarczych, które nie wpisują się w słownikową definicję pojęcia „transakcja”.

Nie dziwi zatem fakt, że na początku lutego br. NSA wydał kolejny wyrok potwierdzający linię orzeczniczą, że nieodpłatne poręczenie również stanowi transakcję w rozumieniu cen transferowych.

Szerokie rozumienie pojęcie „transakcja”

Sprawa będąca przedmiotem wyroku (wyrok z dnia 3 lutego 2022 r., sygn. II FSK 1475/19), co prawda dotyczy nieobowiązujących już regulacji wynikających z art. 9a. Ustawy o CIT, jednak jej teza ma zastosowanie również do obowiązujących przepisów. Wynika to z szerokiego rozumienia pojęcia „transakcja”, które utożsamiane jest w ramach cen transferowych m.in. z pojęciami „umowa”, „inne zdarzenie” czy „działanie o charakterze gospodarczym”.

Zgodnie z uzasadnieniem wyroku, takie rozumienie pojęcia transakcji wynika z celu regulacji w zakresie cen transferowych, tj. zapewnienia transparentności współpracy podmiotów powiązanych. W szczególności należy utożsamiać to z zapewnieniem rynkowych warunków takiej współpracy. Co ważne, fakt nieodpłatnego charakteru dokonywanych operacji, czynności czy świadczeń nie pozbawia ich cech transakcji.

Ponadto NSA wydając wyrok, potwierdził również stanowisko sądu pierwszej instancji, że regulacje w zakresie cen transferowych stanowią dla podatników ochronę. Prawidłowo sporządzone dokumenty cen transferowych pozwalają bowiem podatnikom potwierdzić rynkowy charakter przyjętych w ramach transakcji warunków. Z jednej strony stwarza to „dodatkowe” obowiązki dokumentacyjne dla podatników, ale z drugiej, stanowi dla nich dużą wartość dodaną, ponieważ podatnicy w ten sposób mogą na bieżąco monitorować rynkowy charakter warunków transakcji z podmiotami powiązanymi.

Co to oznacza dla podatników?

Niezależnie od brzmienia przepisów w zakresie cen transferowych, pod pojęciem „transakcja” można zdefiniować różne zdarzenia gospodarcze, które mogą nie wpisywać się w jego charakter. Pisząc wprost, obowiązek dokumentacyjny może wystąpić w przypadku większości działań, których stronami są podmioty powiązane.

Warto więc sprawdzić czy identyfikując obowiązki dokumentacyjne w zakresie cen transferowych, uwzględnione zostały również nietypowe działania/zdarzenia, również te nieodpłatne. Weryfikacja ta nie powinna ograniczać się wyłącznie do ostatniego roku podatkowego, ale powinna obejmować wszystkie lata, w zakresie których organy podatkowe mogą rozpocząć kontrolę podatkową (tj. lata 2016 – 2020).