Nowe zasady dokumentacji transakcji z rajami podatkowymi – czy jesteś przygotowany?

Od początku 2021 r. dokumentację cen transferowych sporządza się nie tylko dla transakcji z podmiotami powiązanymi i rozliczeń realizowanych bezpośrednio z podmiotami z raju podatkowego, ale także dla dużej liczby transakcji realizowanych z podmiotami niepowiązanymi. Podatnicy przygotowując dokumentację za 2021 rok będą musieli uwzględnić również te transakcje. Zmiana ta jest szczególnie istotna dla podmiotów, które dotychczas nie prowadziły rozliczeń z podmiotami powiązanymi i nie miały styczności z przepisami o cenach transferowych.

1. NOWE OBOWIĄZKI DOKUMENTACYJNE

Od 1 stycznia 2021 r. przepisy o cenach transferowych, odnoszące się do transakcji rajowych, zostały znacznie rozszerzone.

W przypadku transakcji przeprowadzanych z podmiotami z rajów podatkowych, obowiązkiem dokumentacyjnym objęte są:

• transakcje inne niż transakcje kontrolowane ( inne niż transakcje z podmiotami powiązanymi) realizowane z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli wartość tej transakcji za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, przekracza 100 000 PLN netto (ok. 25 000 EUR netto),
• transakcje kontrolowane lub transakcje inne niż kontrolowane, jeżeli rzeczywisty właściciel należności[1] (ang. beneficial owner) ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym, a wartość takiej transakcji w roku obrotowym przekracza 500 000 PLN netto (ok 110 000 EUR netto). Ustawodawca wprowadził domniemanie, że rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym w sytuacji, gdy kontrahent podatnika lub spółki niebędącej osobą prawną dokonuje rozliczeń w roku podatkowym z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym.

W związku z tym, od 2021 r. obowiązki dokumentacyjne w zakresie cen transferowych mogą wystąpić nie tylko w przypadku rozliczeń bezpośrednich z podmiotem (powiązanym lub niepowiązanym) mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Mogą one wystąpić również w przypadku transakcji realizowanej z podmiotem (powiązanym lub niepowiązanym), którego rzeczywisty właściciel jest podmiotem z tzw. raju podatkowego.

Oznacza to w praktyce, że jeżeli rzeczywistym właścicielem kontrahenta (nawet niepowiązanego) jest podmiot z raju podatkowego, to zastosowanie znajdują przepisy dotyczące cen transferowych. A to oznacza konieczność spełnienia określonych obowiązków. Dodatkową trudnością jest to, że to podatnik musi weryfikować swoich kontrahentów pod kątem realizowanych przez nich transakcji
z podmiotami z rajów podatkowych. Jeżeli podatnik nie jest w stanie potwierdzić, czy jego kontrahent nie realizuje transakcji z podmiotami z rajów podatkowych, to zastosowanie znajduje domniemanie, że rzeczywistym beneficjentem tego kontrahenta jest podmiot z raju podatkowego. A to jest równoznaczne z koniecznością wywiązania się z obowiązków podatkowych.

2. SZERSZE WYMOGI DOKUMENTACYJNE I RAPORTOWANIE

Podmioty, które zidentyfikowały u siebie obowiązki dokumentacyjne, co do zasady obowiązane są do:

• sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych (tzw. Local File) dla transakcji, w przypadku której wystąpił obowiązek dokumentacyjny. Dokumentacja dotycząca „transakcji rajowej” musi zawierać dodatkowo uzasadnienie gospodarcze, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych (benefit test),
• złożenia do organu podatkowego podpisanego przez zarząd oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji z podmiotami powiązanymi, jak i transakcji rajowych wraz z oświadczeniem o rynkowości stosowanych cen,
• przekazania informacji o cenach transferowych (tzw. formularz TPR) – informacja ta stanowi podsumowanie ogólnej sytuacji finansowej podatnika oraz realizowanych przez niego transakcji kontrolowanych i rajowych.

Korzystną zmianą dla podatników są proponowane uproszczenia w ramach tzw. Polskiego Ładu, które będą obowiązywały z mocą wsteczną, tj. od 1 stycznia 2021 r. Zmiany te obejmą zniesienie obowiązków sporządzania analiz cen transferowych (analiz wykazujących rynkowość) w przypadku transakcji rajowych realizowanych z podmiotami niepowiązanymi. Przy czym na podatnikach nadal będzie spoczywać obowiązek weryfikacji beneficjentów rzeczywistych oraz obowiązki sprawozdawcze (dokumentacja cen transferowych, TPR).

3. DZIAŁANIA PO STRONIE PODATNIKA

Wprowadzone zmiany mogą okazać się bardzo dużym wyzwaniem, zarówno pod względem obowiązku weryfikacji kontrahentów, jak również sporządzenia dokumentacji.

Już teraz należy rozważyć, w jaki sposób, nie zakłócając prowadzenia działalności operacyjnej i relacji biznesowych, dochować należytej staranności w zakresie weryfikacji kontrahentów pod kątem obowiązków dokumentacyjnych w cenach transferowych.

Celem dochowania należytej staranności konieczne jest przygotowanie i zebranie przez podatników oświadczeń dotyczących transakcji realizowanych przez ich kontrahentów z rajami podatkowymi. Dodatkowo, warto zaimplementować dodatkowe rozwiązania w organizacji, tj. zapisy do umów z kontrahentami oraz sporządzić i wdrożyć szczegółową procedurę weryfikacji kontrahentów.

Warto o to zadbać już teraz, ponieważ termin na przygotowanie dokumentacji za 2021 rok obejmującej m.in. transakcje rajowe mija z końcem października 2022 r.

Mimo że terminy te wydają się odległe, biorąc pod uwagę złożoną i wydłużoną procedurę pozyskiwania oświadczeń od kontrahentów warto temat organizacji procesu weryfikacji kontrahentów wdrożyć jeszcze przed zakończeniem roku.

4. RAJE PODATKOWE

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DZ. U. z 2019 r., poz. 600), wymienia wprost 26 krajów (terytoriów), gdzie w systemach podatkowych jest stosowana szkodliwa konkurencja podatkowa. Wśród nich są: Księstwo Andory, Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Antigua i Barbuda, Sint-Maarten, Curaçao – kraje wchodzące w skład Królestwa Niderlandów, Królestwo Bahrajnu, Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią, Wspólnota Dominiki, Grenada, Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej, Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej, Republika Liberii, Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej, Republika Malediwów, Republika Wysp Marshalla, Republika Mauritiusu, Księstwo Monako, Republika Nauru, Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią, Republika Panamy, Niezależne Państwo Samoa, Republika Seszeli, Saint Lucia, Królestwo Tonga, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych, Republika Vanuatu.

Dodatkowo, lista tzw. rajów podatkowych została uzupełniona zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 7 lipca 2020 r. (M.P. z 2020 r., poz. 614), zawierającym listę krajów i terytoriów wskazanych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej. Obejmuje ona Republikę Fidżi, Guam, Kajmany, Republikę Palau, Sułtanat Omanu, Republikę Trynidadu i Tobago, Samoa Amerykańskie.

Co ciekawe, zaraportowane transakcje z rajami podatkowymi za 2019 r. wyniosły łącznie
140 218,02 mln PLN. Większość z nich to transakcje z podmiotami z Panamy i Hongkongu, obejmujące 86,27% transakcji rajowych ogółem.

 

*****

W przypadku zainteresowania powyższymi informacjami i ich wpływem na Państwa działalność, prosimy o kontakt z:

Magdalena Marciniak                Magdalena.Marciniak@mddp.pl            tel. +48 22 322 68 88

Magdalena Dymkowska            Magdalena.Dymkowska@mddp.pl        tel. +48 22 322 68 88

lub Państwa doradcą ze strony MDDP.

 

[1] Zgodnie z definicją rzeczywistego właściciela wskazaną w art. 4a pkt 29) Ustawy o CIT (dalej: „rzeczywisty właściciel”).