Emisja i nabycie obligacji w podatku VAT

Finansowanie w drodze emisji obligacji jest w swojej istocie podobne do finansowania w drodze pożyczki. W obu przypadkach mamy bowiem do czynienia z sytuacją, w której pożyczkobiorca lub emitent obligacji może przez określony czas dysponować zewnętrznym kapitałem, w zamian za wynagrodzenie, tj. odsetki.

Niemniej, obie formy finansowania różnią się zasadniczo jeśli chodzi o zaangażowanie stron w transakcjach. W przypadku obligacji, odmiennie niż w przypadku pożyczki, stroną aktywną w zakresie określania warunków finansowania jest emitent obligacji, czyli podmiot, który będzie korzystać z zewnętrznego finansowania. Nabycie obligacji jest zatem często dla obligatariusza prostą formą lokowania kapitału, podmiot nabywający obligacje zmienia jedynie postać swojego majątku np. z gotówki na obligacje. W przypadku obligacji, wpływy z odsetek wynikają zatem wyłącznie z faktu posiadania majątku, który udostępniany jest emitentowi obligacji. W takiej sytuacji, nabycie obligacji, nie stanowi usługi finansowej świadczonej na rzecz emitenta obligacji na gruncie VAT.

Świadczeniem podlegającym VAT nie jest zatem emisja i nabycie obligacji, w przypadku gdy nabycie obligacji przez obligatariusza stanowi jedynie formę lokowania zgromadzonego kapitału, dokonywaną m.in. w celu wsparcia finansowego podmiotów z grupy oraz wykonywaną poza standardową działalnością gospodarczą.

Mogą jednak wystąpić sytuacje, w których czynność nabycia obligacji będzie mieścić się w definicji usługi wskazanej w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, stanowiąc jednocześnie usługę finansową zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Powyższe odnosi się do podatników, których głównym przedmiotem działalności jest obrót papierami wartościowymi. Za takie podmioty mogą być uznane np. fundusze inwestycyjne. Nabywca obligacji świadczyć będzie w tym przypadku zwolnioną z VAT usługę finansową polegającą na udostępnieniu kapitału, w zamian za którą zachowa prawo do wypłaty wynagrodzenia w formie odsetek.

Usługi udostępnienia finansowania, które są świadczone przez podmioty profesjonalnie i w sposób zorganizowany zajmujące się obrotem papierami wartościowymi mogą zatem podlegać opodatkowaniu VAT, przy czym usługi te będą objęte zwolnieniem przedmiotowym na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Kwestia opodatkowania VAT w przypadku nabycia obligacji powinna być więc oceniana mając na uwadze całokształt działalności prowadzonej przez dany podmiot.