Powiązanie niejedno ma imię

Pierwszym krokiem przy określeniu obowiązków dokumentacyjnych z zakresu cen transferowych jest stwierdzenie, czy dane podmioty są powiązane. Decyzja ta determinuje z kolei szereg kolejnych czynności w celu spełnienia obowiązków wynikających z przepisów dotyczących transakcji z podmiotami powiązanymi. Co jednak, jeżeli definicji powiązań podmiotów jest więcej niż jedna? Okazuje się, że definicja powiązań podmiotów jest obecna w równoległych reżimach prawnych, które wzajemnie się przenikają. Powoduje to rozbieżności w rozumieniu pojęcia „powiązanie”, co znacząco utrudnia ustalenie czy analizowane podmioty podlegają przepisom z zakresu cen transferowych. Ustawa o CIT (Dz.U. 2019 poz. 865 ze zm.) powołuje się w swojej definicji (art. 11a ust. 1 pkt 4) na znaczący wpływ, który wywierany jest przez jeden podmiot na co najmniej jeden inny podmiot. Definicja ta jest powszechnie znana i w dalszej części szczegółowo wskazuje różne rodzaje powiązań. Zazwyczaj to właśnie na niej podmioty opierają swoją decyzję o konieczności przystąpienia do analizy obowiązków dokumentacyjnych. Jednakże podmioty powiązane na gruncie przepisów o cenach transferowych nie muszą równocześnie być podmiotami powiązanymi na przykład na gruncie MSR24. Standard ten dotyczy ujawniania informacji na temat podmiotów powiązanych w sporządzanym sprawozdaniu finansowym. Zgodnie z definicją zawartą w tym standardzie, podmiot powiązany jest osobą lub jednostką związaną z jednostką, która sporządza sprawozdanie finansowe, inaczej jednostką sprawozdawczą. Na potrzeby tej definicji podmiot musi spełnić wymienione w MSR24 warunki, w tym m. in. dana osoba musi mieć znaczący wpływ na jednostkę sprawozdawczą lub być członkiem kluczowego personelu kierowniczego jednostki sprawozdawczej lub dwie jednostki muszą być wspólnymi przedsięwzięciami tego samego trzeciego podmiotu. Definicja ta jest zatem bardzo szeroka i obejmuje takie relacje, których nie zostałyby uznane za „powiązanie” w rozumieniu Ustawy o CIT. Ponadto sformułowania użyte w MSR24 są nieostre i mogą budzić wątpliwości interpretacyjne (np. sformułowanie „kluczowi członkowie personelu kierowniczego” wymagałoby dodatkowej, uszczegółowionej definicji zwrotów „kluczowi” oraz „personel kierowniczy”). Definicja wynikająca z zasad rachunkowości nie jest zatem tożsama z definicją wynikającą z przepisów o cenach transferowych. Przy ustalaniu powiązań między podmiotami należy zatem przeanalizować zarówno tę wynikającą z przepisów rachunkowych, jak i podatkowych. Tym samym, jeżeli podmioty nie spełniają definicji podmiotów powiązanych wynikającej z MSR24 i nie są przedstawione w sprawozdaniu finansowym jako powiązane, nie oznacza to, że nie podlegają one obowiązkowi dokumentacyjnemu. W takiej sytuacji należy odnieść się przede wszystkim do definicji wynikającej z ustawy o CIT i zweryfikować czy na gruncie tych przepisów istnieje powiązanie.