Kara umowna w kosztach uzyskania przychodu?

Bardzo często zdarza się, że podatnicy, automatycznie nie zaliczają kar umownych do kosztów uzyskania przychodu. Wynika to z braku świadomości, że wydatek zakwalifikowany jako kara umowna może w pewnych okolicznościach stanowić koszt uzyskania przychodu. Potwierdzono to w wyroku WSA w Krakowie z 9 maja 2018 r., sygn. akt I SA/Kr 371/18. Tłem dla tego wyroku była sytuacja, w której podatnik zawarł umowę (w trybie zamówień publicznych), w ramach której zobowiązał się do realizacji projektu informatycznego. W trakcie realizacji przedsięwzięcia okazało się jednak, że ze względu na zaniedbania poprzednich dostawców usług przedsięwzięcie zostanie zrealizowane z opóźnieniem, w efekcie czego zapłacono stosowną karę umowną. Pomimo tego podatnik dołożył wszelkich starań, aby dostarczyć kontrahentowi produkt zgodny z umową i wolny od wad. Organ podatkowy wydał, w tej sprawie negatywną dla podatnika interpretację, w świetle której nie mógł on zaliczyć wydatku na zapłatę kary umownej do kosztów uzyskania przychodu. Przeciwnego zdania był sąd, który podkreślił, że kara umowna nie stanowi kosztu uzyskania przychodu tylko wtedy, gdy ostała zapłacona z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Zgodnie ze stanowiskiem WSA, pomimo że doszło do opóźnienia w realizacji zlecenia to nastąpiło ono z dochowaniem należytej staranności przez podatnika i w związku z okolicznościami, które nie były mu znane przed przystąpieniem do umowy. Na jego korzyść przemawia również fakt, że umowa była wykonywana w trybie zamówień publicznych, co znacznie ograniczało możliwość negocjacji warunków umowy. Sąd niejako uzależnił możliwość zaliczenia wydatków na zapłatę kary umownej do kosztów uzyskania przychodów od tego, czy podatnik działał w okolicznościach wyłączających winę i złą wolę podatnika. Takie rozstrzygniecie omawianego zagadnienia należy uznać za słuszne. Warto jednak pamiętać, że organy podatkowe mogą nie podzielać stanowiska sądów i co do zasady wykluczają możliwość zaliczenia kary umownej do kosztów uzyskania przychodów. Każdy przypadek zapłaty kary umownej należy traktować indywidualnie. Okazuje się, że ograniczenie dla kar umownych nie ma w praktyce szerokiego zakresu. Możliwe jest zaliczenie niektórych kar umownych do kosztów uzyskania przychodów. Dla właściwej oceny należy wziąć pod uwagę wszystkie elementy stanu faktycznego, w tym okoliczność intencji podatnika i zakresu jego odpowiedzialności.