Przedsiębiorcy zasadniczo mają do wyboru trzy podstawowe formy opodatkowania.
Są to:
- skala podatkowa,
- podatek liniowy,
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Każda z tych form opodatkowania ma swoją specyfikę i swoje własne stawki podatkowe. Co więcej, od 2022 r., forma opodatkowania wpływa również na wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Skala podatkowa
Skala podatkowa jest „domyślną” formą opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej.
Charakteryzuje się ona:
- kwotą wolną od podatku (do 30.000,00 PLN w skali roku),
- progresywnością (podatek do 120.000,00 PLN wynosi 12%, a powyżej tej kwoty – 32%),
- dostępnością (nie ma żadnych ograniczeń w korzystaniu z tej formy opodatkowania).
Dodatkowo skala podatkowa zapewnia podatnikom możliwość skorzystania z największej liczby ulg i preferencji podatkowych (np. ulga na dziecko, ulga internetowa, możliwość rozliczenia z małżonkiem).
Cechą charakterystyczną skali podatkowej jest również względnie najwyższa składka zdrowotna – co do zasady 9% dochodu.
Podatek liniowy
Decydując się na podatek liniowy przedsiębiorcy nie skorzystają z kwoty wolnej od podatku. Nie zapłacą też 32% podatku PIT. Podatek liniowy wynosi bowiem 19% dochodu bez względu na jego wysokość.
W stosunku do skali podatkowej, przedsiębiorcy na podatku liniowym zapłacą też – co do zasady – niższą składkę zdrowotną: 4,9% dochodu. Dodatkowo mają oni możliwość pomniejszenia dochodu podlegającego opodatkowaniu maksymalnie o 11.600,00 PLN zapłaconej składki zdrowotnej.
Forma ta niesie ze sobą szereg ograniczeń dla przedsiębiorców. Nie skorzystają oni z części ulg podatkowych, ani nie rozliczą się wspólnie z małżonkiem. Dodatkowo z tej formy opodatkowania nie skorzystają m.in. przedsiębiorcy, którzy na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy świadczą usługi, które odpowiadają czynnościom wykonywanym na podstawie umowy o pracę w tym samym roku podatkowym.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Stawka podatku przy ryczałcie uzależniona jest od rodzaju wykonywanych usług i najczęściej waha się pomiędzy 8,5% a 17%, choć może być również dużo niższa.
Decydując się na wybór ryczałtu, przedsiębiorcy powinni pamiętać, że opodatkowaniu – w odróżnieniu od skali i podatku liniowego – podlega przychód. Ryczałtowcy nie mają prawa do rozpoznawania kosztów uzyskania przychodów.
Na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych podatnicy nie skorzystają też z większości ulg podatkowych, ani nie rozliczą się z małżonkiem.