Propozycja rozszerzonego JPK_VDEK – uproszczenie raportowania?

Jednym z wyzwań, jakie czekają nas w roku 2019 jest prawdopodobnie zmiana sposobu i zakresu raportowania VAT w związku z nowym schematem JPK_VAT. MF opublikowało projekt nowego schematu JPK i zakończyło konsultacje w tym zakresie. Projekt nowelizacji ustawy o VAT oraz Ordynacji podatkowej, promowany jest przez MF jako uproszczenie dla podatników i zniesienie obowiązku przygotowywania deklaracji VAT-7 wraz z załącznikami. Czy rzeczywiście nowe raportowanie JPK_VAT będzie dla podatników wyłącznie uproszczeniem?

W uzasadnieniu do ustawy czytamy, iż „projekt ma na celu uproszczenie rozliczeń w podatku od towarów i usług. Ma stanowić proste, przejrzyste, a także przyjazne narzędzie dla podatników do rozliczania podatku od towarów i usług”. Jeśli natomiast schemat JPK_VAT będzie obowiązywał w takim kształcie jak obecnie przedstawiony do konsultacji, zakres danych podlegających raportowaniu zwiększy się, a konieczność przygotowania deklaracji VAT-7 nie zniknie, lecz jedynie zmieni swoją formę.

Nowy plik JPK_VAT ma składać się zasadniczo z dwóch części – ewidencyjnej i deklaracyjnej. Część ewidencyjna będzie stanowiła – tak jak obecnie – odzwierciedlenie ewidencji VAT prowadzonej przez podatników na podstawie art. 109 ust 3 ustawy o VAT. Natomiast wprowadzana część deklaracyjna będzie zawierała wartości dziś wskazywane w deklaracji VAT – analogiczne pola, o analogicznych numerach do tych w obecnych formularzach. Z dostępnych materiałów wynika, że pola w części deklaracyjnej nie będą uzupełniane automatycznie poprzez sumowanie odpowiednich wartości z części ewidencyjnej. Nie będą miały również funkcji kontrolnej – konflikty wartości nie wskażą nam potencjalnej pomyłki. Nie odpadnie zatem konieczność przygotowania deklaracji VAT – zmieni się wyłącznie sposób jej prezentacji i tryb jej przesyłania do urzędu (JPK zamiast interaktywnego formularza).

Ponadto, podatnikom nie tylko nie ubędzie obowiązków w związku z raportowaniem VAT, lecz może ich przybyć. Zakres sprawozdawczości w części ewidencyjnej JPK_VAT może zostać rozszerzony o dodatkowe pola obligatoryjne.

Analityka JPK to potężne narzędzie, którym dysponują organy skarbowe i którym coraz lepiej potrafią się posługiwać. Stąd coraz więcej nacisku KAS kładzie na czynności analityczne i funkcje kontrolne. W tym kierunku zmierza również nowelizacja brzmienia art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, która rozszerza zakres danych, jakie ma zawierać ewidencja VAT (następnie konwertowana do pliku JPK).

Nowe brzmienie ust. 3 stanowi rozszerzenie obowiązków w stosunku do obecnego brzmienia poprzez wskazanie, że ewidencja ma zawierać dane niezbędne do prawidłowego rozliczenia podatku, prawidłowego sporządzenia informacji podsumowującej oraz być prowadzona w sposób pozwalający na kontrolę tych obowiązków przez organ podatkowy.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy: Ewidencja VAT nie będzie więc służyła już tylko, jako podstawa do wyliczenia kwot, które znajdują się w deklaracji VAT-7 (VAT-7K), ale będzie służyła celom kontrolnym i analitycznym, będzie przedmiotem analiz prowadzonych przez Szefa KAS.

Z propozycji MF wynika, że zakres danych podlegających raportowaniu w części ewidencyjnej JPK_VAT został rozszerzony m.in. o kody grup towarowych (pole obligatoryjne) oraz metody i terminy płatności.

Podatnicy będą m.in. zobowiązani do wybrania odpowiedniego kodu grupy towarowej dla każdej dostawy w sekcji sprzedaży (a zatem dla każdej linii z wykazaną kwotą podatku należnego, w tym również – jak się wydaje – dla RC, WNT, importu usług). To może oznaczać, iż faktury dokumentujące sprzedaż towarów z różnych grup towarowych (nawet w obrębie jednej stawki podatku VAT) będą wykazywane osobno, a podatnik będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji w rozbiciu na poszczególne pozycje. Wskazanie kodu grupy towarowej jest bowiem polem obligatoryjnym. Wątpliwości budzi nie tylko techniczny ciężar takiego obowiązku czy problemy natury praktycznej (np. zbiorcze faktury), lecz również ograniczony katalog kodów towarowych do wyboru. Zaproponowany przez MF katalog kodów grupy towarowej (katalog zamknięty, niepełny) dziwi tym bardziej w świetle nowej matrycy stawek i uproszczenia wynikającego z referencji ustawy o VAT do nomenklatury scalonej dla towarów i kodów PKWiU 2015 dla usług.

Kolejną zaproponowaną pozycją w rozszerzonym JPK_VAT jest informacja o metodzie i terminie płatności. O ile wskazanie terminu płatności jest polem fakultatywnym, o tyle wskazanie metody płatności (przelew, gotówka, inne, mieszane) będzie obowiązkiem podatnika. W odniesieniu do tej kategorii powstaje pytanie, czy w przypadku zmiany formy płatności uzgodnionej pierwotnie pomiędzy kontrahentami, podatnik powinien złożyć korektę pliku JPK.

Należy również zaznaczyć, że każda nierzetelność lub błąd w ewidencji JPK będą penalizowane – w drodze decyzji, naczelnik urzędu skarbowego nałoży na podatnika karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdą stwierdzoną nieprawidłowość. Kary tej będzie można uniknąć korygując wskazaną przez urząd nieprawidłowość w terminie 14 dni od wezwania.

Rozszerzony zakres i nadzór nad raportowaniem JPK wpisuje się w trend rozszerzonej analityki, jakiej używają organy skarbowe w celu wykrywania nieprawidłowości w rozliczeniach podatku VAT. Digitalizacja raportowania przyniesie i podatnikom korzyści płynące z gromadzenia zagregowanych danych (jak np. zwiększenie bezpieczeństwa obrotu). Jednakże dostosowanie do nowych standardów i wymogów będzie wymagało wysiłku. Problemy natury technicznej i praktycznej pojawiają się, i będą się pojawić w fazie przejściowej. Przed największym wyzwaniem stoją zagraniczni podatnicy zarejestrowani w Polsce dla celów podatku VAT. To dla nich integracja zagranicznych systemów i ich dostosowanie do wymagań polskiej sprawozdawczości VAT będą największym wyzwaniem. Jest to jednak kierunek nieunikniony i właśnie dlatego, implementacja wewnętrznych procedur i należyta staranność w każdym działaniu będą wyłącznie zyskiwać na znaczeniu.

Z projektem ustawy można zapoznać się na stronach RCL tutaj

Z projektem schematów JPK można zapoznać się na stronach MF tutaj

Autor: Małgorzata Ronatowicz